Yeme bozuklukları, beslenme alışkanlıklarını etkileyen ve genellikle psikolojik bir temele dayanan ciddi sağlık sorunlarıdır. Bu bozukluklar, bireylerin yemek yeme alışkanlıklarını kontrol edememesi, aşırı yemek yeme ya da yetersiz beslenme gibi durumları içerir. Yeme bozukluğu tedavisi gören bireyler için uygun bir beslenme programı oluşturmak, hem fiziksel hem de psikolojik iyileşmelerine yardımcı olabilir.
Yeme bozukluğu tedavisi gören kişilerin beslenme programlarının amacı, sağlıklı bir şekilde kilo vermeyi ya da kilo almayı hedeflemektir. Bunun yanında, bireylerin beden algısını düzeltmek ve sağlıklı bir ilişki kurabilmeleri için beslenme konusunda bilinçlenmelerini sağlamak da önemlidir. Yeme bozukluğu tedavisinde uzman bir diyetisyen ile çalışmak bu süreçte büyük önem taşır.
Yeme bozukluğu tedavisi gören bireyler için uygun bir beslenme programı oluşturulurken dikkate alınması gereken bazı faktörler vardır. Bunlar;
1. Bireyin Kilosu ve Vücut Kompozisyonu: Kişinin kilosu ve vücut kompozisyonu, uygun bir beslenme programının belirlenmesinde önemli bir rol oynar. Örneğin, kilo kaybetmesi gereken bir bireye enerji açığı oluşturan bir beslenme planı uygulanabilirken, kilo alması gereken bir bireye enerji fazlası sağlayan bir plan uygulanabilir.
2. Sağlık Durumu: Yeme bozukluğu tedavisi gören bireyin mevcut sağlık durumu da dikkate alınmalıdır. Özellikle anoreksiya nervoza gibi ciddi yetersiz beslenme durumunda olan hastalarda, öncelikli olarak enerji ve protein ihtiyaçları karşılanmalıdır. Bu durumda vitamin ve mineral takviyesi de gerekebilir.
3. Psikolojik Durum: Yeme bozuklukları genellikle psikolojik problemlerle ilişkilidir. Bu nedenle, uygun bir beslenme programının belirlenmesinde bireyin psikolojik durumu da değerlendirilmelidir. Örneğin, bulimia nervoza tedavi gören bir bireyde atıştırma krizleri sık görülüyorsa, bu durumda daha sık ve düzenli öğünler içeren bir beslenme programı tercih edilebilir.
4. Besin Seçimi: Yeme bozukluğu tedavisi gören kişilerde genellikle belirli yiyecek gruplarına karşı obsesif düşünceler veya korkular gelişebilir. Bu nedenle, kişiye uygun olan sağlıklı ve çeşitli yiyeceklerin seçimi önemlidir. Diyetisyen tarafından hazırlanan bir liste ile bu korkuların üstesinden gelmek daha kolay olabilir.
Yeme bozukluğu tedavisi gören bireylere yönelik uygun beslenme programları uygulanırken bazı temel prensipler gözetilmelidir:
1. Dengeli Beslenme: Sağlıklı ve dengeli bir beslenme programı herhangi bir diyetten daha önemlidir. Temel besin gruplarını içeren ve tüm makro-ve mikrobesin ögelerini karşılayan bir beslenme planı hazırlanmalıdır.
2. Düzenli Öğünler: Belirli aralıklarla düzenli öğünler tüketmek, kan şekerini dengelemeye yardımcı olur ve atıştırma isteklerini azaltır.
3. Porsiyon Kontrolü: Porsiyon kontrolü yapmak, aşırı yemek yemenin önüne geçebilir. Bu nedenle öğünlerde doğru porsiyon miktarlarının kullanılmasına dikkat edilmelidir.
4. Su Tüketimi: Yeterli miktarda su içmek vücudun hidrasyonunu sağlar ve metabolizmanın düzenli çalışmasına yardım eder.
5. Egzersiz Planlaması: Yeme bozukluğu tedavisi gören bireylere egzersiz programları belirlenirken dikkatli davranılmalıdır. Aşırılıktan kaçınılmalı ve egzersizin zorlayıcı değil keyif verici olduğuna odaklanılmalıdır.
6. Destek Gruplarından Faydalanma: Tedavi sürecinde destek gruplarına katılma veya terapi almak gibi destekleyici yöntemlere başvurmak faydalı olabilir.
Unutulmamalıdır ki her birey farklı olduğundan, yeme bozukluğu tedavisi gören kişilere uygun olan beslenme planları da farklılık gösterebilir. Bu nedenle uzman diyetisyen desteği ile kişiye özel bir beslenme programının oluşturulması büyük önem taşır.
13.09.2024 09:00 tarihinde İrem Yılmaz tarafından yazıldı.