Vegan ve vejetaryen diyetleri, son yıllarda popüler hale gelmiş sağlıklı beslenme yöntemleridir. Bu diyetler, hayvansal ürün tüketimini sınırlayarak veya tamamen ortadan kaldırarak daha sürdürülebilir bir dünya için çaba gösterirken aynı zamanda sağlıklı bir yaşam tarzına da katkıda bulunur. Vegan ve vejetaryen diyetleri nasıl uygulanır? Bu makalede, bu konuyu detaylı bir şekilde ele alacağız.
Vegan Diyeti Nedir?
Vegan diyeti, hayvansal ürünlerin hiçbir şekilde tüketilmediği bir beslenme biçimidir. Bu diyetin temel amacı, hayvanların sömürülmesini önlemek ve doğal kaynakları korumaktır. Veganlar, et, balık, deniz ürünleri, süt ve süt ürünleri gibi hayvansal gıdaların yanı sıra bal, arı poleni ve yumurta gibi hayvansal kökenli diğer ürünleri de tüketmezler.
Vegan diyetinde beslenme ihtiyaçlarının karşılanması için bitkisel kaynaklardan yeterli miktarda protein, demir, kalsiyum, omega-3 yağ asitleri ve diğer önemli besin maddelerinin alınması gerekmektedir. Veganlar genellikle baklagiller (mercimek, nohut, fasulye), tahıllar (arpa, buğday, mısır), kuruyemişler (badem, ceviz), tohumlar (chia tohumu, keten tohumu), sebzeler (brokoli, ıspanak) ve meyveler ile beslenerek bu ihtiyaçları karşılamaya çalışır.
Vegan diyeti uygulayan kişilerin dikkat etmesi gereken noktalardan biri de B12 vitamini eksikliğidir. Çünkü B12 vitamini doğal olarak sadece hayvansal gıdalarda bulunur. Bu nedenle veganlar genellikle B12 vitamini takviyesi almayı tercih ederler.
Vejetaryen Diyeti Nedir?
Vejetaryen diyeti ise vegan diyetinden farklı olarak bazı hayvansal ürünlerin tüketildiği bir beslenme biçimidir. Vejetaryenler et ve balık gibi hayvansal gıdaların yanı sıra bitkisel ürünleri tüketebilirler. Ancak süt ve süt ürünleri (süt, yoğurt, peynir) ile yumurta gibi ürünleri tüketmezler.
Vejetaryen diyetinde de protein, demir, kalsiyum gibi besin öğelerinin yeterli miktarda alınması önemlidir. Bunun için baklagiller (mercimek, nohut), tahıllar (pirinç, bulgur), kuruyemişler (fındık, badem), tohumlar (susam tohumu, ayçiçeği tohumu), sebzeler (brokoli, lahana) ve meyveler tercih edilebilir.
Vejetaryenlik türleri arasında lakto-vejetaryenlik ve ovo-vejetaryenlik gibi alt kategoriler vardır. Lakto-vejetaryenler süt ve süt ürünleri tüketirken ovo-vejetaryenler ise yumurta da tüketebilirler. Bu şekilde beslenmeyi tercih eden kişilerin sağlık açısından dikkat etmesi gereken noktalar da B12 vitamini eksikliği gibi faktörlerdir.
Vegan ve Vejetaryen Diyetinin Sağlık Faydaları
Vegan ve vejetaryen diyetleri sağlık üzerinde birçok fayda sağlayabilir. Öncelikle bu diyetler kalp hastalığı riskini azaltabilir. Hayvansal gıdaların yoğun olarak tüketildiği tipik bir batılı diyet yerine bitki bazlı bir diyete geçiş yapmak kalp sağlığına olumlu etki edebilir. Bitkisel bazlı beslenme daha düşük doymuş yağ içeriğine sahiptir ve kolesterol seviyesini düşürerek kalp-damar hastalıkları riskini azaltabilir.
Ayrıca vegan ve vejetaryen diyetleri kilo kontrolünde de yardımcı olabilir. Bitkisel bazlı yiyecekler daha düşük kalori içeriğine sahiptirken daha fazla lif içerdiği için tokluk hissi sağlayarak kilo vermeye yardımcı olabilir.
Bu diyetler ayrıca diyabet riskini azaltabilir. Bitkisel bazlı yiyecekler daha düşük glisemik indeks değerine sahip olduğu için kan şekerinin düzenlenmesine yardım eder.
08.12.2023 10:52 tarihinde Selin Arslan tarafından yazıldı.