Günümüzde stres, hemen hemen herkesin hayatının bir parçası haline gelmiştir. İş yoğunluğu, aile sorunları, maddi sıkıntılar, sağlık problemleri gibi birçok faktör insanları strese sokabilir. Stresle başa çıkmak için her bireyin farklı yöntemleri vardır ve bu yöntemlerden biri de yeme alışkanlıklarında değişiklik yapmaktır.
Stresli durumlarda yemek yeme alışkanlıkları kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Kimileri stres altında iştahını kaybederken, kimileri ise aşırı yemek yeme eğilimindedir. Bu durumun bazı psikolojik ve fizyolojik sebepleri bulunmaktadır.
Stres altındayken birçok kişi yiyecekleri kontrolsüz bir şekilde tüketmeye başlar. Bunun sebeplerinden biri, beyindeki stres hormonu kortizolün artmasıdır. Kortizol, vücutta enerjiyi arttırarak kişiyi mücadeleye hazırlayan bir hormondur. Stres altında vücutta kortizol salgısı arttığı için enerji ihtiyacı da artar ve beyin bunu yiyeceklerle karşılamak ister. Bu nedenle stresli durumlarda abur cubur gibi yüksek kalorili yiyeceklere yönelme eğilimi ortaya çıkar.
Buna ek olarak, stres altında olan birçok kişi duygusal açlığı deneyimler. Duygusal açlık, gerçek fiziksel açlık olmadığı halde duygusal olarak yiyeceklere olan isteği ifade eder. Stres altında insanlar genellikle bu isteği tatmin etmek için sağlıksız yiyeceklere yönelirler. Özellikle tatlı ve yağlı yiyeceklere olan arzu bu dönemde artar.
Stresli durumlarda yemek yeme alışkanlıklarımızın değişmesinin bir diğer sebebi ise beyindeki ödül merkezidir. Beyindeki ödül merkezi, hoşa giden aktiviteler sonrasında dopamin salgılayarak kişide mutluluk hissi oluşmasını sağlar. Stres altındaki birçok kişi ise besinleri bu dopamin salgısını tetiklemek için kullanır. Yani yiyecekler stresten kaçmak veya rahatlamak için kullanılır ve bu nedenle kişi sürekli olarak atıştırmalık tüketme ihtiyacı hisseder.
Ancak stresli durumlarda yemek yeme alışkanlıklarının değişmesinin sadece psikolojik sebepleri değil, fizyolojik sebepleri de bulunmaktadır. Stres altında olan birçok kişi kortizol hormonunun etkisiyle kan şekeri düşüklüğü yaşar. Kan şekeri düştüğünde vücut enerji ihtiyacını karşılamak için karbonhidrat ve şeker içeren yiyeceklere yönelir. Bu nedenle stresli dönemlerde tatlı ve unlu mamuller tüketiminde artış görülür.
Stresli durumlarda yeme alışkanlıklarımızda gösterdiğimiz değişikliklerin uzun vadede sağlık üzerinde olumsuz etkileri olabilir. Sürekli olarak abur cubur tüketimi kilo artışına yol açabilir ve obezite riskini arttırabilir. Ayrıca sağlıksız beslenme bağışıklık sisteminin zayıflamasına, kardiyovasküler hastalıklara ve diyabete neden olabilir.
Bu nedenle stresli dönemlerde sağlıklı beslenmeye dikkat etmek önemlidir. İlk adım olarak duygusal açlıkla başa çıkmanın farkına varmalıyız. Gerçek açlıkla duygusal açlığı ayırt etmek önemlidir ve bunu başarmak için kendimize zaman tanımamız gerekmektedir.
Ayrıca stresten kaçmak yerine alternatif yöntemlere yönelmek de faydalı olabilir. Yoga, meditasyon gibi rahatlama teknikleri uygulamak veya hobilerimize daha fazla vakit ayırmak strese karşı etkili olabilir.
Sağlıklı beslenme alışkanlıklarının korunması da önemlidir. Stres altındayken kolay ulaşılabilen sağlıksız atıştırmalıkları evde bulundurmamak veya alternatif sağlıklı atıştırmalıklar hazırlamak faydalı olabilir. Ayrıca düzenli öğün saatlerine uymak ve dengeli beslenmek de önemlidir.
05.04.2024 22:39 tarihinde Barış Uçar tarafından yazıldı.