Günümüzde şeker tüketimi oldukça yaygınlaşmış durumdadır. Şeker, tatlılarda, içeceklerde, hazır gıdalarda ve hatta bazı sağlıklı görünen ürünlerde bile bulunmaktadır. Ancak, aşırı şeker tüketiminin vücut üzerinde birçok olumsuz etkisi bulunmaktadır. Bu yazıda, şekerin vücut üzerindeki olumsuz etkilerini ve bu etkileri azaltmanın yollarını ele alacağız.
Öncelikle, aşırı şeker tüketimi obeziteye yol açabilir. Şekerli içecekler ve tatlılar, yüksek miktarda boş kalori içermektedir. Vücut fazla miktarda şeker aldığında, bu şekeri enerji olarak kullanmak için kullanır ancak gereksiz miktarda alındığında, vücut bunu yağ olarak depolamaya başlar. Bu da zamanla kilo alımına ve obeziteye neden olabilir.
Şeker tüketiminin bir diğer olumsuz etkisi de diyabet riskini arttırmasıdır. Şekerli gıdalar ve içecekler kan şekerinin hızla yükselmesine neden olur ve pankreasın daha fazla insülin üretmesine yol açar. Uzun süreli aşırı şeker tüketimi ise pankreasın insülin üretimini zorlayarak insülin direncine neden olabilir. Bu da tip 2 diyabet riskini arttırır.
Ayrıca, aşırı şeker tüketimi kalp hastalıkları riskini de arttırabilir. Yapılan araştırmalar, yüksek miktarda rafine şeker tüketen kişilerde kardiyovasküler hastalıklara yakalanma riskinin daha yüksek olduğunu göstermektedir. Şekerli gıdaların tüketimi kan basıncını arttırabilir, trigliserid seviyelerini yükseltebilir ve kötü kolesterol olan LDL seviyelerini arttırabilir. Tüm bunlar kalp sağlığını olumsuz etkileyen faktörlerdir.
Şekerin vücut üzerindeki bir diğer zararlı etkisi de bağışıklık sistemini zayıflatmasıdır. Aşırı şeker tüketimi bağışıklık sistemini baskılayarak enfeksiyonlara daha duyarlı hale getirebilir. Şeker, beyaz kan hücrelerinin (bağışıklık sistemi hücreleri) işlevini geçici olarak azaltabilir ve iltihaplanmaya yol açabilir. Bu da vücudun enfeksiyonlara karşı savunmasız kalmasına ve iyileşme sürecinin uzamasına neden olabilir.
Bunların yanında, aşırı şeker tüketimi cilt sağlığını da olumsuz etkileyebilir. Şekerin fazla miktarda alınması ciltte kolajen ve elastin adı verilen proteinlerin hasar görmesine yol açar. Bu da cildin yaşlanmasına ve kırışıklıkların oluşmasına neden olabilir. Ayrıca, aşırı şeker tüketimi sivilce ve akne gibi cilt sorunlarının ortaya çıkmasına da katkıda bulunabilir.
Peki, bu olumsuz etkilerden kaçınmak veya en azından azaltmak için ne yapmalıyız? İşte bazı öneriler:
- Rafine şeker yerine doğal tatlandırıcılar kullanmayı tercih edebilirsiniz. Bal, pekmez veya stevia gibi doğal tatlandırıcıları tercih ederek hem tatlı ihtiyacınızı karşılayabilir hem de rafine şekerden kaçınabilirsiniz.
- İçeceklerinizde şekersiz veya düşük şekerli alternatifleri tercih edebilirsiniz. Gazoz veya meyve suyu yerine su veya bitki çayları içmek daha sağlıklı bir seçenek olacaktır.
- Tatlı ihtiyacınız olduğunda meyveleri tercih edebilirsiniz. Meyveler doğal olarak şekeri içeren besinlerdir ancak vitamin, mineral ve lif açısından da zengindirler.
- Hazır gıdalardan uzak durarak evde yemek yapmayı tercih edebilirsiniz. Evde yapılan yemeklerde kontrollü miktarda şeker kullanılabilir ve sağlıklı malzemeler seçilebilir.
- Etiketleri okuyarak gizli şekeri olan ürünleri belirleyebilirsiniz. Birçok hazır gıda veya sos içerisinde gizli şekeri bulunabilmektedir. Etiketleri dikkatlice okuyarak bu ürünleri belirlemek önemlidir.
31.12.2023 15:00 tarihinde Ahmet Selim Özsoy tarafından yazıldı.