Günümüzde şeker, pek çok insanın günlük yaşamının ayrılmaz bir parçası haline gelmiştir. Özellikle tatlı yiyeceklere olan düşkünlük ve hazır gıdaların içerisinde bulunan şeker miktarının artmasıyla birlikte, şeker tüketimi de hızla artmıştır. Ancak, bu artan şeker tüketiminin sağlık üzerindeki etkileri oldukça ciddi olabilir.
Şeker, enerji kaynağı olarak vücut tarafından kullanılır. Vücudumuzda bulunan en temel enerji kaynaklarından biri olan şeker, karbonhidratlar grubunda yer alır ve glukoz adı verilen bir bileşeni içerir. Bu glukoz, beyin fonksiyonlarının düzgün çalışabilmesi için gereklidir. Ancak, dikkat etmemiz gereken nokta, şekerin doğal yollarla alınan formu ile işlenmiş şekerlerin farklı etkilere sahip olabileceğidir.
Doğal olarak meyve ve sebzelerde bulunan şekerler, lif ve diğer besin maddeleriyle birlikte alındığında sindirim süreci daha yavaş gerçekleşir ve kan şekeri seviyesinin ani yükselmesini engeller. Bunun yanı sıra, bu tür yiyeceklerde bulunan vitaminler, mineraller ve antioksidanlar da vücudun ihtiyaç duyduğu besin maddelerini sağlamaktadır.
Ancak işlenmiş gıdalarda bulunan eklenmiş şekerler farklı bir etkiye sahiptir. İşlenmiş gıdaların içerisindeki şeker miktarının fazla olması, vücuda hızla büyük miktarlarda enerji sağlar. Bu durumda pankreas daha fazla insülin salgılamak zorunda kalır ve kan şekeri seviyesi hızla yükselir. Kısa süreli olarak enerji veren bu tür gıdaların tüketimi sonrasında ise hızlı bir şekilde kan şekeri düzeyi düşer ve kişi kendini yorgun hisseder.
Ayrıca işlenmiş gıdalardaki şeker miktarının fazla olması, vücudun gereksiz kalori almasına neden olur. Bu durum ise obezite riskini arttırır. Şekerin fazla tüketilmesi aynı zamanda diş çürüklerine de yol açabilir. Şeker, bakterilerin üremesi için uygun ortam sağlar ve bu da diş minesinin çürümesine neden olur.
Şeker tüketiminin sağlık üzerindeki en önemli etkilerinden biri de insülin direncidir. İnsülin direnci, pankreasın yeterli miktarda insülin üretmesine rağmen vücut hücrelerinin insülinden yeterince faydalanamaması durumudur. Bu durumun sonucunda kan şekeri seviyesi sürekli yüksek kalır ve diyabet riski artar.
Ayrıca yapılan araştırmalar, aşırı şeker tüketiminin kalp hastalıkları riskini arttırdığını göstermektedir. Şeker tüketimiyle ilişkilendirilen obezite, yüksek tansiyon ve yüksek kolesterol gibi faktörler kalp sağlığı üzerinde olumsuz etkilere sahiptir.
Şeker tüketimini azaltmak için neler yapabiliriz?
Öncelikle bilinçli bir şekilde beslenmeye özen göstermek gerekmektedir. İşlenmiş gıdalar yerine doğal besinleri tercih etmek önemlidir. Meyve ve sebzelerden elde edilen doğal şekerler hem daha sağlıklıdır hem de lif içerdikleri için daha uzun süre tokluk hissi sağlarlar.
Ayrıca paketli ürünlerin üzerindeki etiketlere dikkat etmek de faydalı olacaktır. Ürünün içeriğinde "eklenmiş şeker" ibaresini görmek, o üründe fazla miktarda şeker olduğunu gösterir. Bu tip ürünleri mümkün olduğunca az tüketmek veya alternatifleri araştırarak daha az şeker içeren seçenekleri tercih etmek önemlidir.
Aynı zamanda tatlı ihtiyacını karşılamak için alternatif tatlandırıcıları kullanmak da mümkündür. Stevia gibi doğal tatlandırıcılar veya meyvelerin kendileri tatlandırıcı olarak kullanılabilir.
28.07.2024 18:00 tarihinde Gizem Yaman tarafından yazıldı.