Meditasyon, binlerce yıldır uygulanan ve zihni sakinleştirmek, stresi azaltmak ve iç huzuru bulmak için kullanılan bir tekniktir. Günümüzde ise fiziksel ve zihinsel sağlık üzerinde birçok olumlu etkisi olduğu bilinmektedir. Ancak, meditasyonun yeme alışkanlıkları üzerindeki etkisi konusunda pek çok insanın aklında soru işaretleri bulunmaktadır.
Yeme alışkanlıkları, insanların günlük yaşamlarında en sık tekrar eden davranışlardan biridir ve kilo kontrolü, beslenme dengesi ve genel sağlık açısından büyük önem taşır. Peki, meditasyon bu alışkanlıkları nasıl etkileyebilir? Bu konuda yapılan araştırmalar neler söylüyor?
Meditasyonun Yeme Üzerindeki Kontrol Etkisi
Birçok kişi tarafından düşünce kontrolü olarak algılanan meditasyon, aslında zihin kontrolünü içerir. Meditasyon yaparken odaklanma becerisini geliştiririz ve bu da düşüncelerimizi yönetmek ve onlara tepki vermeden izlemek anlamına gelir.
Yeme alışkanlıkları genellikle duygusal durumlarla ilişkilidir. Stres, öfke veya üzüntü gibi duygusal durumlar bizi yemeğe yönlendirebilir. Meditasyon ise zihni sakinleştirerek duygusal durumları dengeleyebilir ve böylelikle yeme üzerindeki kontrolümüzü artırabilir.
Bazı çalışmalar meditasyonun yemek yeme sıklığını azalttığını göstermiştir. Örneğin, 2014 yılında yapılan bir araştırmada obez bireyler üzerinde meditasyonun etkisi incelenmiştir. Sonuçlar, meditasyon programına katılanların porsiyon kontrolünde daha başarılı olduklarını ve atıştırmalık tüketimlerinin azaldığını göstermiştir.
Aynı şekilde, 2015 yılında yapılan bir başka çalışma da obez bireylerde mindfulness tabanlı bir meditasyon programının kilo kaybına yardımcı olabileceğini ortaya koymuştur. Katılımcılar, meditasyon sayesinde yiyecek tercihlerini daha bilinçli bir şekilde yapmışlar ve doyma hissine daha çabuk ulaşmışlardır.
Meditasyonun Duygusal Yeme Üzerindeki Etkisi
Duygusal yeme, stres veya sıkıntılı durumlarda yiyecek tüketme eğilimidir. Birçok insan stresli olduğunda ya da moral bozukluğu yaşadığında kendini yiyecekle teselli eder. Bu durum ise kilo alımına yol açabilir ve sağlıksız bir beslenme düzenine neden olabilir.
Meditasyon, zihni sakinleştirerek stresi azaltır ve duygusal dengeyi korumaya yardımcı olur. Duygusal yemenin temel sebeplerinden biri olan stresi azaltarak bu kötü alışkanlığı engellemeye yardımcı olabilir.
Bazı araştırmalar da bu tezi desteklemektedir. Örneğin, 2016 yılında yapılan bir çalışmada mindfulness tabanlı bir meditasyon programına katılan kadınların stres düzeyleri azalmış ve dolayısıyla duygusal yeme eğilimleri de azalmıştır.
Benzer şekilde, 2017 yılında yapılan başka bir araştırma da mindfulness tabanlı meditasyonun obsesif-kompulsif bozukluk (OKB) semptomlarına sahip bireylerde duygusal yemenin azalmasında etkili olduğunu göstermiştir.
Meditasyonun Bilinçli Beslenme Üzerindeki Etkisi
Bilinçli beslenme; yiyecek seçimlerimizi bilinçli olarak yapmak, tokluk hissine dikkat etmek ve vücudumuzun ihtiyaçlarına uygun beslenmek anlamına gelir. Bu şekilde beslenen kişiler genellikle daha sağlıklı kilo vermekte veya kilosunu korumaktadır.
Meditasyon yapmak, zihnimizi şimdiki anın farkındalığına getirdiği için bilinçli beslenme konusunda da faydalı olabilir. Meditasyon sayesinde yiyecek tercihlerimizi daha bilinçli yaparız ve vücudumuzun gerçek ihtiyaçlarını daha iyi anlarız.
Bazı araştırmalar bu noktada da meditasyonun etkili olduğunu göstermektedir. Örneğin, 2010 yılında yapılan bir çalışma sonucunda mindfulness tabanlı bir meditasyona katılan bireylerin doyma hissini daha iyi algılama yeteneği kazandığı görülmüştür.
Ayrıca, 2019 yılında yapılan bir diğer çalışma da mindfulness tabanlı meditasyon programının obez bireylerde bilinçli beslenme davranışlarını arttırdığını ortaya koymuştur.
12.01.2024 23:00 tarihinde İpek Yılmaz tarafından yazıldı.