Son yıllarda popüler hale gelen ketojenik diyet, düşük karbonhidratlı ve yüksek yağlı bir beslenme planını ifade etmektedir. Bu diyette, vücut enerji ihtiyacını karşılamak için karbonhidratlar yerine yağları kullanır. Bu durum, vücudun ketoz adı verilen bir metabolik duruma girmesine neden olur. Ketojenik diyetin birçok sağlık faydası olduğu bilinmektedir. Bu makalede, ketojenik diyetin ne olduğunu ve sağlık üzerindeki etkilerini ele alacağız.
Ketojenik diyetin temeli, karbonhidrat alımını sınırlamaktır. Normalde insanlar günlük enerji ihtiyaçlarının %45-65'ini karbonhidratlardan elde ederken, ketojenik diyetle bu oran %5-10'a kadar düşürülür. Bu sayede vücut enerji için glukoz yerine yağ kullanmaya başlar. Yağlar enerjiye dönüştürülerek keton cisimlerinin üretimini sağlar ve bu da vücudun ketoz durumuna geçmesini tetikler.
Ketoz durumu, vücudun enerji kaynağı olarak yağları kullanması anlamına gelir. Bu durumda, vücutta depolanan yağlar parçalanarak enerji üretilir. Dolayısıyla ketojenik diyet kilo vermek isteyenler için oldukça etkilidir. Karbonhidratların sınırlanması, insülin seviyelerinin düşmesine ve yağ yakımının artmasına neden olur.
Ketojenik diyetin kilo verme üzerindeki etkisi sadece yağ yakımının artmasından ibaret değildir. Aynı zamanda iştah kontrolünü de sağlayarak kişinin daha az yemek yemesini sağlar. Protein ve yağ bakımından zengin olan bu diyet, tokluk hissi sağladığından dolayı kişilerin açlık hissini azaltır ve atıştırmalık tüketimini kontrol altında tutar.
Ketojenik diyetin bir diğer faydası ise kan şekeri seviyesini dengelemesidir. Karbonhidratların sınırlanması, kan şekeri dalgalanmalarını önler ve insülin direncini azaltır. İnsülin direnci olan kişilerde kilo alma riski artarken, ketojenik diyet bu riski azaltabilir.
Ayrıca ketojenik diyetin epilepsi tedavisinde kullanılması da yaygın olarak kabul edilmektedir. Özellikle çocuklarda görülen bazı epilepsi türlerinde ilaç tedavisi yetersiz kalabilir. Ancak ketojenik diyet uygulandığında nöbet sıklığı azalabilir veya tamamen ortadan kalkabilir. Bunun nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte keton cisimlerinin sinir hücreleri üzerindeki etkilerinin epileptik nöbetleri engellediği düşünülmektedir.
Ketojenik diyet aynı zamanda beyin sağlığı üzerinde de olumlu etkilere sahiptir. Beynin normalde glukozu ana enerji kaynağı olarak kullanması beklenirken, ketoz durumunda beynin enerji ihtiyacını keton cisimleri karşılar. Keton cisimleri beyne daha hızlı eriştiği için bazı çalışmalarda bilişsel fonksiyonların iyileştiği gözlenmiştir.
Diyabet hastalarının da ketojenik diyetten faydalanabileceği belirlenmiştir. Düşük karbonhidrat alımı sayesinde kan şekerinin kontrol altında tutulması mümkün olurken, insülin direnci de azalır. Bunun yanı sıra ketojenik diyet inflamasyonu (iltihaplanmayı) azaltabilir ve kalp hastalığı riskini düşürebilir.
25.01.2024 10:52 tarihinde Bilge Kaya tarafından yazıldı.