Son yıllarda popülerliği artan ketojenik diyet, kilo vermek isteyenlerin sıklıkla tercih ettiği bir beslenme yöntemidir. Karbonhidrat alımını sınırlayarak vücudun enerji kaynağı olarak yağları kullanmasını sağlayan bu diyet, metabolizmayı hızlandırarak kilo verme sürecini desteklemektedir. Peki, ketojenik diyet nedir, nasıl uygulanır ve etkisi ne kadar sürer? İşte detaylar...
Ketojenik diyet, düşük karbonhidratlı ve yüksek yağ içeren bir beslenme planıdır. Bu diyetin temel amacı, vücudun enerji kaynağı olarak glikoz yerine yağları kullanmasını sağlamaktır. Normalde vücut enerji ihtiyacını karşılamak için karbonhidratları kullanırken, ketojenik diyetle beraber karbonhidrat alımı minimum seviyeye indirilerek vücut ketozis adı verilen bir duruma sokulur.
Ketozis durumunda olan vücut, enerji üretimi için yağları parçalayarak keton adı verilen molekülleri üretir. Bu moleküller beyin dahil olmak üzere tüm vücut hücreleri tarafından enerji kaynağı olarak kullanılır. Karbonhidrat alımının azalmasıyla birlikte vücudun yağ yakma kapasitesi artar ve kilo verme süreci hızlanır.
Ketojenik diyetin uygulamasında önemli olan makrobesin dağılımıdır. Genellikle günlük kalori ihtiyacının %70-75'i yağlardan, %20-25'i proteinlerden ve sadece %5-10'u ise karbonhidratlardan elde edilir. Bu da demektir ki günlük karbonhidrat alımı 20-50 gram arasında olmalıdır. Özellikle rafine şekerler, beyaz unlu ürünler ve nişastalı yiyecekler gibi yüksek glisemik indeksli gıdalardan kaçınılmalıdır.
Ketojenik diyetin farklı versiyonları bulunmakla birlikte en yaygın olanı standart ketojenik diyettir. Standart ketojenik diyette günlük kalorinin yaklaşık %75'i yağlardan, %20'si proteinlerden ve sadece %5'i karbonhidratlardan gelir. Diğer bir versiyon olan hedefe yönelik ketojenik diyet ise sporcuların tercih ettiği bir seçenektir. Bu diyette karbonhidrat alımı egzersiz öncesi artırılırken, yeterli miktarda protein ve düşük miktarlarda yağ tüketimi sağlanır.
Ketojenik diyetin kilo verme üzerindeki etkisi oldukça hızlıdır. Vücut ketozis durumuna girdiği için enerji ihtiyacını yağları parçalayarak karşılar ve kilo kaybı yaşanır. Ancak her bireyin metabolizması farklı olduğu için kilo verme süreci kişiden kişiye değişebilir.
Bazı insanlar ketojenik diyete başladıklarında hızlı bir şekilde kilo vermeye başlarken, bazıları daha yavaş bir şekilde sonuç alabilir. Bunun yanında başlangıçta su kaybından dolayı da kilo kaybı yaşanabilir. Ketojenik diyetten beklenen sonuç genellikle haftada 0,5 ile 1 kilogram arasında değişmektedir.
Ancak ketojenik diyet sadece kilo vermek için değil aynı zamanda bazı sağlık problemlerinin tedavisinde de kullanılır. Epilepsi hastalarının nöbetlerini azaltmada etkili olduğu bilinen bu diyete son zamanlarda Alzheimer hastalığı gibi nörolojik rahatsızlıkların tedavisinde de başvurulmaktadır.
Ketojenik diyet uygulamaya başladığınızda ilk günlerde vücudunuz adaptasyon sürecine girer ve kendini ayarlamaya çalışır. Bu dönemde bazen "keto grip" adı verilen semptomlar ortaya çıkabilir. Bunlar arasında halsizlik, baş dönmesi, uyku düzensizlikleri ve sindirim sorunları bulunabilir. Ancak bu semptomlar genellikle geçici olup vücudun yeni enerji kaynağına adapte olmasının doğal sonucudur.
Ketojenik diyet uzun vadeli olarak uygulandığında bazı yan etkiler ortaya çıkabilir. Özellikle düşük lif alımına bağlı kabızlık sorunu yaşanabilir. Ayrıca kısıtlamalar nedeniyle bazen besleyici değeri düşük bir beslenme şekline dönüşebilir ve vitamin-mineral eksiklikleri görülebilir.
29.03.2024 01:13 tarihinde Bilge Kaya tarafından yazıldı.