Alzheimer hastalığı, hafıza kaybı, bilişsel bozukluklar ve davranışsal değişiklikler gibi semptomlarla karakterize kronik bir nörodejeneratif hastalıktır. Bu hastalık, dünya genelinde milyonlarca insanı etkilemekte ve yaşam kalitesini ciddi şekilde düşürmektedir. Günümüzde henüz kesin bir tedavisi bulunmayan Alzheimer hastalığı için çeşitli araştırmalar devam etmektedir. Bu araştırmaların sonucunda ketojenik beslenmenin Alzheimer hastalığı üzerinde olumlu etkilere sahip olduğu öne sürülmektedir.
Ketojenik beslenme, düşük karbonhidratlı, yüksek yağlı bir diyettir. Bu diyetin temel amacı vücudu ketozis adı verilen bir duruma sokmaktır. Ketozis durumunda vücut enerji ihtiyacını yağlardan karşılamaya başlar ve keton cisimlerini üretir. Bu durumda beyin de dahil olmak üzere vücut enerjisini keton cisimlerinden sağlamaktadır.
Alzheimer hastalığının temel nedenlerinden biri beyindeki insülin direncidir. Beyin hücreleri normalde glikozu enerji kaynağı olarak kullanırken, insülin direnci nedeniyle bu işlevleri yerine getiremezler. Ancak ketojenik beslenme ile vücut keton cisimlerini kullanarak enerji ürettiği için beyin hücreleri de bu enerji kaynağından faydalanabilir. Bu sayede beyindeki enerji üretimi artar ve hafıza kaybı gibi semptomların azaltılması mümkün olur.
Ketojenik beslenmenin Alzheimer hastalığı üzerindeki etkilerini inceleyen birçok çalışma bulunmaktadır. Bu çalışmalardan biri 2018 yılında yapılan bir araştırmadır. Araştırmada, Alzheimer hastalarına 6 hafta boyunca ketojenik diyet uygulandı ve sonuçlar incelendiğinde bilişsel fonksiyonlarda belirgin bir iyileşme olduğu görüldü. Ayrıca beyin taramalarında da ketojenik diyet uygulanan hastalarda beyinde daha az beta-amiloid plakları olduğu tespit edildi. Beta-amiloid plakları, Alzheimer hastalığının en önemli belirleyicilerinden biridir ve sinir hücrelerinin ölümüne neden olur.
Bununla birlikte, ketojenik beslenmenin anti-inflamatuar etkileri de Alzheimer hastalığı üzerinde olumlu etkilere sahip olabilir. Kronik inflamasyon, Alzheimer hastalığının gelişimine katkıda bulunan faktörlerden biridir. Ketojenik beslenme ise vücutta inflamasyonu azaltarak bu süreci engelleyebilir.
Ketojenik beslenmenin Alzheimer hastalığı üzerindeki etkileri konusunda yapılan başka bir çalışma ise 2019 yılında yayınlandı. Bu çalışmada fare modelleri kullanarak yapılan deneylerde ketojenik diyet uygulanan farelerde beyinde beta-amiloid plaklarının ve inflamasyonun azaldığı gözlendi. Ayrıca bilişsel fonksiyonların da iyileştiği görüldü.
Bu çalışmaların yanı sıra bazı klinik gözlemler de ketojenik beslenmenin Alzheimer hastalarında iyileşme sağladığını göstermektedir. Özellikle diyabeti olan veya insülin direnci problemi yaşayan Alzheimer hastalarında ketojenik diyetin daha etkili olduğu belirlenmiştir.
Ancak, ketojenik beslenmenin Alzheimer hastalığı üzerindeki etkilerini kesin olarak belirlemek için daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir. Bunun yanında her hasta için uygun olan diyet seçeneğinin farklı olabileceği unutulmamalıdır.
24.09.2024 16:00 tarihinde Ahmet Kocabaş tarafından yazıldı.