Son yıllarda gluten intoleransı ve çölyak hastalığı gibi glutenle ilgili sağlık sorunlarıyla ilgili farkındalık artmıştır. Gluten, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan bir protein grubudur. Çölyak hastalığı olan bireylerin vücutları gluteni sindiremez ve tüketildiğinde bağırsaklarında hasara neden olur.
Gluten intoleransı veya çölyak hastalığı olmasa bile, bazı insanlar gluteni kesmeyi tercih edebilir. Bu nedenle, glutensiz diyetlere olan talep artmaktadır. Ancak, glutensiz olmayan yiyeceklerde de gluten bulunabilir ve bu da bazı insanlar için sorun yaratabilir.
Gluten içeren yiyeceklerin dışında da gluten miktarı düşük olan yiyecekler bulunmaktadır. Bu nedenle, glutensiz bir diyet uygulayan veya gluteni sınırlamayı tercih eden kişilerin dikkate alması gereken bazı hususlar vardır.
1. Tahıl Ürünleri
Gluten içeren en yaygın gıdalar tahıl ürünleridir. Buğday, arpa, çavdar ve yulaf gibi tahıl ürünleri gluten içerir. Ekmek, makarna, kraker, börek ve kek gibi geleneksel tahıl tabanlı yiyeceklerde gluten bulunur.
Ancak, günümüzde birçok markette glütensiz ekmek, makarna ve diğer tahıl ürünleri bulmak mümkündür. Ayrıca glütensiz un alternatifleri de mevcuttur. Bu ürünlerin etiketini kontrol etmek önemlidir çünkü bazen glütensiz olarak pazarlanan ürünlerde bile izole edilmiş gluten kalıntıları bulunabilir.
2. Hazır Gıdalar
Hazır gıdalar genellikle içerdikleri katkı maddeleri nedeniyle gluten bakımından zengindir. Özellikle konservelerde, soslarda ve donmuş gıdalarda gluten içeriği yüksek olabilir.
Bu nedenle hazır gıda satın alırken etiketi dikkatlice okumak önemlidir. Gluten içeren tahıl türevleri (buğday nişastası, maltodextrin vb.) veya glüten içeren katkı maddeleri (örneğin malt özü) gibi bileşenlere sahip olabileceği unutulmamalıdır.
3. Soslar ve Marine Edilmiş Gıdalar
Soslar genellikle buğday unu veya hidrolize buğday proteini gibi glüten içeren bileşenler içerir. Hazır soslar, salata sosları, soya sosu ve hoisin sosu gibi ürünlerde bu duruma sıkça rastlanır.
Aynı şekilde marine edilmiş gıdalara dikkat etmek de önemlidir. Örneğin bazı marine edilmiş etlerde buğday bazlı glazür kullanılır ve bu da gluten içeriği taşıyabilir.
4. Sakatat Ürünleri
Sakatat ürünleri de glutenden dolayısıyla sorun teşkil edebilir. Bazı sucuklar, sosisler ve diğer işlenmiş et ürünleri buğday unu veya başka bir glüten içeren bileşene sahip olabilir.
Bu nedenle sakatat ürünleri satın alırken etiketi kontrol etmek önemlidir ya da daha güvenli bir seçenek olarak evde kendiniz yapmak tercih edilebilir.
5. Süt Ürünleri
Doğal olarak süt ve süt ürünleri genellikle glutensizdir ancak bazen eklenen bileşenlerden dolayı gluten içerebilirler. Özellikle aromalı yoğurtlar veya hazır tatlandırıcılarla yapılan sütlü tatlılar potansiyel olarak gluten içerebilir.
Bu nedenle sütlü ürünleri satın almadan önce etiketi kontrol etmek önemlidir veya doğal olarak glutensiz olan yoğurt gibi temel sütlü ürünleri tercih etmek daha güvenli bir seçenektir.
6. İçecekler
Bazı içecekler de beklenmedik şekillerde gluten içerebilir. Özellikle bira gibi alkollü içecekler genellikle arpa maltından yapılır ve dolayısıyla yüksek miktarda glütene sahiptir.
Ayrıca bazı alkolsüz içeceklerde de şeker yerine malt özü kullanılır ve bu da glutene yol açabilir. Bu nedenle özellikle alkol tüketimi konusunda hassas olan kişilerin içecek etiketini dikkatlice incelemesi önemlidir.
07.12.2023 15:13 tarihinde Orhan Yılmaz tarafından yazıldı.