Son yıllarda glutensiz diyetler popülerlik kazanmış ve birçok insan tarafından tercih edilmeye başlanmıştır. Gluten, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan bir proteindir. Bazı insanlar gluten intoleransına veya çölyak hastalığına sahip olabilirken, diğerleri de sağlıklarını iyileştirmek veya kilo vermek amacıyla glutensiz diyetlere başvurmaktadır.
Gluten intoleransı veya çölyak hastalığı olan kişilerin vücutları, gluteni sindiremez ve bağışıklık sistemi gluteni yabancı bir madde olarak algılar. Bu durumda, bağışıklık sistemi vücutta iltihaplanmaya yol açarak ince bağırsağın iç yüzeyinde hasara neden olur. Bu da sindirim sorunları, karın ağrısı, ishal, kilo kaybı gibi belirtilerle sonuçlanabilir.
Glutensiz diyetlerin temel amacı, bu hassas grupların gluten tüketimini tamamen keserek sağlıklarını korumaktır. Ancak son yıllarda bazı insanlar gluten içermeyen gıdalar tüketerek sağlıklarını iyileştirebileceklerini düşünmektedir. Peki gerçekten de glutensiz diyetler sağlık üzerinde olumlu etkiler yapabilir mi?
Birçok araştırma glutensiz diyetlerin çölyak hastalığı olan kişiler için gerekli olduğunu göstermektedir. Çünkü bu hastalar gluten içeren gıdalar tükettiklerinde ciddi sağlık sorunları yaşayabilirler. Glutensiz diyet uygulayan çölyak hastalarının belirtileri genellikle hızla iyileşir ve bağırsak hasarı geri döner.
Ancak çölyak hastası olmayan kişiler için glutensiz diyetlerin faydaları konusunda bilimsel kanıtlar oldukça sınırlıdır. Bazı kişiler glutensiz diyetlere başladıklarında daha iyi hissettiklerini rapor etse de bunun nedeni gluteni kesmeleri mi yoksa daha dikkatli bir beslenme düzenine geçmeleri mi belirsizdir.
Ayrıca glutensiz diyetlere geçiş yapmak zorlayıcı olabilir ve bazen beslenme eksiklikleriyle sonuçlanabilir. Glutensiz ürünler genellikle mısır unu veya pirinç unu gibi alternatif tahıl unları ile yapılırken, bu unlar da bazen önemli besin maddelerini sağlamayan rafine karbonhidratlar içerebilir.
Özellikle tam tahıl ürünleri gluten içerdiği için bu ürünleri kesen kişiler lif eksikliği yaşayabilir ve lif alımının azalması kabızlık gibi sindirim sorunlarına yol açabilir. Aynı zamanda B vitamini, demir ve folat gibi önemli minerallerden de eksik kalınabilir.
Bununla birlikte bazı çalışmalar glutensiz diyetlerin kilo verme üzerinde etkili olabileceğini öne sürmektedir. Gluten içeren gıdalardan kaçınmak, otomatik olarak işlenmiş gıdalardan kaçınmayı gerektirebilir ve bu da genellikle kilo kaybına yardımcı olur. Bununla birlikte, kilo kaybının doğrudan glutene bağlı olup olmadığı veya sadece daha sağlıklı bir beslenme düzenine geçilmesinden kaynaklanan bir sonuç mu olduğu belirsizdir.
26.01.2024 18:26 tarihinde Burak Şahin tarafından yazıldı.