Son yıllarda sağlıklı beslenme trendleri arasında yer alan glütensiz diyet, birçok insanın ilgisini çekmektedir. Glüten, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan bir protein türüdür. Bazı insanlar glütene karşı hassasiyet gösterirken, bazıları da glüten intoleransına veya çölyak hastalığına sahip olabilirler. Bu nedenle glütensiz diyetler, bu kişiler için önemli bir seçenek haline gelmiştir.
Glütensiz diyet nedir?
Glütensiz diyet, glüten içeren yiyeceklerin tüketilmemesi esasına dayanan bir beslenme planıdır. Bu diyetin temel amacı, glüten intoleransına veya çölyak hastalığına sahip olan kişilerin sağlıklarını korumaktır. Glüten intoleransı veya çölyak hastalığı olan kişilerin bağırsaklarında glütene karşı bir tepki meydana gelir ve bu da sindirim sistemi problemlerine yol açabilir.
Kimlere uygun?
1. Çölyak hastaları: Çölyak hastalığı, vücutta bağışıklık sistemi yanıtının tetiklediği bir otoimmün hastalıktır. Glüten tükettiklerinde, ince bağırsağın iç yüzeyinde bulunan villus adı verilen kılcal yapılar hasar görür ve bu da besin emilimini engeller. Bu nedenle çölyak hastalarının tamamen glütensiz bir diyet uygulamaları gerekmektedir.
2. Glüten intoleransına sahip olanlar: Glüten intoleransı, çölyak hastalığı kadar şiddetli olmasa da benzer semptomlara neden olabilir. Bu kişilerde de glütene karşı bir hassasiyet mevcuttur ve belirtiler genellikle sindirim sorunları, şişkinlik, gaz ve halsizlik gibi problemlerdir.
3. İrritabl bağırsak sendromu olanlar: İrritabl bağırsak sendromu (IBS), bağırsak hareketlerinin düzensiz olduğu kronik bir durumdur. Bu sendroma sahip olan bazı insanlar, glüten tükettiklerinde semptomlarının kötüleştiğini bildirmiştir. Ancak, IBS olan herkesin glütenden kaçınması gerekmez.
4. Dermatit herpetiformis hastaları: Dermatit herpetiformis (DH), ciltte kaşıntılı kabarcıklara neden olan bir deri hastalığıdır. DH'nin en yaygın tetikleyicisi glütendir ve bu nedenle DH'ye sahip olan kişilerin tamamen glütensiz bir diyet uygulamaları önerilir.
Kimlere uymaz?
1. Glüten intoleransı veya çölyak hastalığı olmayanlar: Glütensiz diyetler sağlıklı bireyler için gereksiz olabilir ve hatta bazen zararlı olabilir. Glutensiz beslenmenin bazen düşük lif içeriği ve vitamin eksiklikleri ile ilişkili olduğu görülür.
2. İyi tolere edebilenler: Bazı insanlar glütene karşı toleranslıdır ve bundan dolayı hiçbir semptom yaşamazlar. Bu kişiler için glütensiz diyetin faydası yoktur ve bu diyetin sınırlamalarına uymalarına gerek yoktur.
3. Yanlış teşhis konulanlar: Herhangi bir sağlık sorunu olduğunda doğru teşhis önemlidir. Eğer doktor tarafından çölyak hastası veya glüten intoleransına sahip olduğunuza dair kesin bir teşhis konulmadıysa, kendiliğinden diyete başlamamanız önemlidir.
4. Farklı gerekçelerle kilo vermek isteyenler: Birçok insan, kilo kaybını hedefleyerek glütensiz diyetlere başvurabilir ancak bu doğru bir yaklaşım değildir. Glütensiz yiyecekler genellikle normal yiyeceklere kıyasla daha az lif içermekte ve daha fazla işlenmiş olabilmektedir.
04.08.2024 22:00 tarihinde Sevgi Özgül Kartal tarafından yazıldı.