Son yıllarda, glutensiz diyet popülerlik kazanmış ve birçok kişi tarafından tercih edilmeye başlamıştır. Glutensiz diyet, glüten adı verilen proteinleri içeren gıdalardan kaçınmayı gerektiren bir beslenme şeklidir. Glütensiz diyet, çölyak hastaları için zorunlu bir beslenme şekli olmasının yanı sıra, glutene karşı hassasiyeti olan kişiler veya sağlıklı bir yaşam tarzını benimsemek isteyen bireyler tarafından da tercih edilmektedir.
Gluten, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan bir proteindir. Çölyak hastalarında, gluten bağışıklık sistemi tarafından zararlı olarak algılanır ve ince bağırsakta tahribata neden olur. Bu durum sindirim sisteminde sorunlara yol açarak besin emilimini bozar. Çölyak hastalığı olan bireylerin ömür boyu gluten tüketmemeleri önemlidir.
Glutene karşı hassasiyeti olan kişilerde ise çölyak hastalığındaki gibi ince bağırsak hasarı görülmez ancak glutene maruz kaldıklarında sindirim sorunları yaşayabilirler. Bu kişilerde de glutensiz diyet uygulanması önerilir.
Glutensiz diyetin içeriği, gluten içermeyen gıdaların tüketilmesini gerektirir. Bu da bazı gıdaların dikkatli bir şekilde seçilmesini ve hazırlanmasını gerektirir. Glutensiz diyet uygulayanlar için temel olarak aşağıdaki gıdalar önerilmektedir:
- Pirinç: Pirinç, glüten içermez ve glutensiz diyetin temel bileşenlerinden biridir. Pirinç pilavı, pirinç unu veya pirinç makarnası gibi çeşitli şekillerde tüketilebilir.
- Mısır: Mısır da glütensiz bir tahıl olarak kabul edilir. Mısır unu, mısır gevreği veya mısır tortillası gibi ürünler glutensiz diyet için uygun seçeneklerdir.
- Patates: Patates de glütensiz bir sebzedir ve çeşitli şekillerde tüketilebilir. Haşlanmış patates, patates püresi veya patates kızartması gibi seçenekler vardır.
- Quinoa: Quinoa son yıllarda popülerlik kazanan bir süper gıda olarak bilinmektedir. Hem protein hem de lif açısından zengindir ve tamamen glütensizdir.
- Baklagiller: Mercimek, nohut ve fasulye gibi baklagiller de glütensiz protein kaynaklarıdır ve çeşitli yemeklerde kullanılabilirler.
Bunlar sadece bazı örneklerdir ve glutensiz diyet uygulayanlar için daha fazla sebze, meyve, et ve balık gibi doğal ürünler tercih edilmelidir. Hazır gıdalarda ise etiketleri dikkatlice okumak önemlidir çünkü bazen gluten içerikli katkı maddeleri bulunabilir.
Glutensiz diyetin sağlık üzerindeki faydalarına gelince, çölyak hastalarının ömür boyu gluten tüketmemesi önemlidir çünkü gluten alımının ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceği bilinmektedir. Bunun yanında glutene karşı hassasiyeti olan kişilerde de sindirim sorunlarına neden olabilen gluten alımının azaltılması önemlidir.
Ayrıca bazı araştırmalar, glutensiz diyetin inflamasyonu azaltabileceğini ve bağırsak sağlığını iyileştirebileceğini göstermektedir. İyi bir bağırsak sağlığı genel olarak vücut sağlığının korunmasında önemlidir.
Glutensiz diyet aynı zamanda kilo kaybına yardımcı olabilir. Çünkü bu diyette genellikle rafine edilmemiş, doğal gıdalar tercih edildiği için düşük kalorili ve daha besleyici bir beslenme düzeni oluşturulabilir.
Ancak glutensiz diyetin bazen eksikliklere yol açabileceği unutulmamalıdır. Gluten içeren tahıl ürünleri vitamin B grubu vitaminleri ve lif açısından zengindir. Bu nedenle glutenden uzak duran bireyler bu besinleri alternatif kaynaklardan (örneğin kinoa veya mercimek) almaya dikkat etmelidir.
29.10.2023 18:38 tarihinde Emre Ertürk tarafından yazıldı.