Son yıllarda glutensiz diyet popüler hale gelmiş ve birçok insan tarafından tercih edilmeye başlanmıştır. Bazıları için bu bir sağlık gerekliliği iken, bazıları da kilo vermek veya daha sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek amacıyla bu diyeti uygulamaktadır. Peki, glutensiz diyet gerçekten gerekli midir? Hangi durumlarda bu diyete ihtiyaç duyulur? Bu konuya detaylı bir şekilde değinelim.
Gluten, tahıl ürünlerinde bulunan bir proteindir. Buğday, arpa ve çavdar gibi tahıl ürünlerinde doğal olarak bulunur ve bu ürünlerin yapısını sağlamlaştırıcı etkiye sahiptir. Gluten intoleransı veya çölyak hastalığı olan kişilerde vücut gluteni sindiremez ve bağışıklık sistemi gluteni yabancı madde olarak algılar. Bu durumda glutensiz diyet kaçınılmaz hale gelir.
Çölyak hastalığı, bağırsaklarda kalıcı hasara neden olabilen otoimmün bir hastalıktır. Bu hastalığa sahip olan kişilerin vücutları, gluteni sindiremez ve bağışıklık sistemi gluteni saldırgan bir madde olarak algılar. Bu da ince bağırsakta iltihaplanmaya, emilim sorunlarına ve besin eksikliklerine yol açar. Çölyak hastalarının tek tedavisi ömür boyu süren tamamen glutensiz bir diyet uygulamaktır.
Çölyak hastalığına ek olarak gluten intoleransına sahip olan kişiler de vardır. Gluten intoleransında da vücut gluteni sindiremez, ancak çölyak hastalarında olduğu gibi kalıcı hasar meydana gelmez. Gluten intoleransının belirtileri arasında karın ağrısı, şişkinlik, gaz, ishal veya kabızlık yer alır. Bu kişiler de glutensiz diyet uygulayarak semptomları kontrol altına alabilirler.
Gluten intoleransı veya çölyak hastalığı dışında bazı durumlarda da glutensiz diyet gerekebilir. Örneğin, irritabl bağırsak sendromu (IBS) olan bazı kişilerde gluten hassasiyeti görülebilir. IBS semptomları arasında karın ağrısı, şişkinlik, gaz ve düzensiz bağırsak hareketleri yer alır. Bazı çalışmalar, gluten içeren yiyeceklerin bu semptomları tetikleyebileceğini göstermektedir. Bu nedenle IBS'li bazı kişiler glutensiz diyet uygulayarak semptomların azalmasını sağlayabilir.
Glutensiz diyetin kilo verme amacıyla uygulandığı durumlar da mevcuttur. Ancak burada önemli olan gluten intoleransının veya çölyak hastalığının olup olmadığını belirlemektir. Eğer herhangi bir sağlık sorunu yoksa ve sadece kilo vermek isteniyorsa, glutensiz diyet zorunlu değildir. Glutensiz ürünler genellikle daha pahalıdır ve beslenme açısından daha az zengindirler. Dolayısıyla bu tür bir diyetin sürdürülmesi zor olabilir.
12.01.2024 21:00 tarihinde Gizem Şahin tarafından yazıldı.