Son yıllarda gluten intoleransı veya çölyak hastalığı olan bireylerde artış görülmektedir. Bu durum, glutensiz diyetin popülerliğinin de artmasına yol açmıştır. Glutensiz diyet, buğday, arpa ve çavdar gibi tahılların yanı sıra bazı gıdalarda bulunan gluten proteinini dışlamayı amaçlar. Glutensiz diyet planlaması yaparken nelere dikkat etmek gerektiği ise önemli bir konudur.
Gluten intoleransı veya çölyak hastalığı olan kişilerde, vücutta gluten proteiniyle temas sonucu bağışıklık sistemi tepki verir ve bağırsaklarda hasara neden olur. Bu da sindirim sorunlarına, kilo kaybına ve besin emiliminde bozukluğa yol açabilir. Bu nedenle glutensiz diyet, bu tür bireyler için hayati önem taşımaktadır.
Glutensiz diyet planlaması yapılırken öncelikle uzman bir beslenme uzmanından yardım almak önemlidir. Beslenme uzmanı, bireyin ihtiyaçlarını değerlendirerek uygun bir plan oluşturacaktır. Ayrıca çölyak hastalığı teşhisi konulmuş bireylerde bağırsak hasarı da göz önünde bulundurularak tedavi süreci yönlendirilebilir.
Glutensiz diyet planlaması yapılırken dikkat edilmesi gereken ilk nokta, gluten içeren gıdalardan kaçınmaktır. Buğday, arpa, çavdar gibi tahıl ürünleri tamamen elenmelidir. Bunun yanında ekmeğin yanı sıra makarna, kek, börek ve benzeri ürünler de gluten içermektedir ve tüketilmemelidir.
Bununla birlikte, işlenmiş gıdaların etiketlerini okumak da büyük önem taşır. Birçok hazır gıda ürünü gluten içerebilir ve bunları tüketmek çölyak hastalarında ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu nedenle her zaman ambalaj üzerindeki bilgileri kontrol etmek gerekmektedir.
Glutensiz diyet planlamasında hangi gıdaların tüketilebileceği de belirlenmelidir. Tam tahıl alternatifleri olarak pirinç, mısır, patates ve quinoa gibi gıdalar tercih edilebilir. Ayrıca doğal yollarla yetişen meyve ve sebzeler de glutensiz diyetin önemli bir parçasını oluşturmalıdır.
Protein kaynakları da glutensiz diyet planlamasında dikkate alınmalıdır. Et, balık, yumurta gibi hayvansal ürünler gluten içermez ve güvenle tüketilebilir. Bununla birlikte bitkisel protein kaynakları olarak mercimek, nohut ve fasulye gibi baklagiller tercih edilebilir.
Süt ve süt ürünleri de glutensiz diyetin bir parçasını oluşturabilir. Ancak bazı çölyak hastalarında laktoz intoleransı da görülebilir. Bu durumda laktozsuz süt ve laktozsuz süt ürünleri tercih edilmelidir.
Glutensiz diyet planlamasında lifli gıdaların tüketimi de ihmal edilmemelidir. Lifli gıdalar sindirim sistemini düzenlemeye yardımcı olur ve bağırsak sağlığını korur. Lifli gıdalar olarak sebzeler, meyveler ve tam tahıl alternatifleri tercih edilmelidir.
Ayrıca glutensiz diyet planlamasında vitamin ve mineral alımına da dikkat etmek gerekmektedir. Çünkü bazen gluten içeren gıdalardan uzaklaşıldığında bazı besin öğelerinin eksikliği yaşanabilir. Bu nedenle multivitamin takviyesi veya doktor tavsiyesiyle belirlenen besin takviyeleri kullanmak faydalı olabilir.
11.06.2024 04:00 tarihinde Emre Ertürk tarafından yazıldı.