Glutensiz diyet, son yıllarda popülerliği artan ve birçok kişi tarafından tercih edilen bir beslenme şeklidir. Genellikle çölyak hastalarının uyguladığı bu diyet, gluten içeren yiyecekleri tüketmeyi engellemektedir. Peki, glutensiz diyet kimlere gereklidir? Hangi durumlarda bu diyeti uygulamak önemlidir? Bu makalemizde bu sorulara yanıt arayacağız.
Öncelikle, gluten nedir ve hangi yiyeceklerde bulunur konusuna değinmek faydalı olacaktır. Gluten, tahıl ürünlerinde doğal olarak bulunan bir protein çeşididir. Buğday, arpa ve çavdar gibi tahılların yapısında yer alan gluten, gıdalara elastikiyet ve yapışkanlık kazandırır. Ekmek, makarna, börek gibi birçok gıda gluten içerdiği için günlük hayatta sıkça tüketilir.
Ancak bazı insanlar gluten intoleransına veya çölyak hastalığına sahip olabilirler. Gluten intoleransı, vücudun gluteni sindirememesi veya tolere edememesi durumudur. Çölyak hastalığı ise bağışıklık sisteminin gluteni zararlı bir madde olarak algılaması sonucu ortaya çıkar. İki durumda da glutensiz diyet uygulanması önemlidir.
Çölyak hastalığı genetik bir rahatsızlık olup bağışıklık sisteminin ince bağırsağı etkileyerek emilimi bozar. Gluten içeren yiyecekler tüketildiğinde ince bağırsakta hasar meydana gelir ve besinlerin emilimi zorlaşır. Bu durum uzun vadede ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Glutensiz diyetin en temel prensibi gluten içeren yiyecekleri tüketmemektir. Buğday, arpa, çavdar ve yulaf gibi tahıl ürünleri ile bunların yan ürünleri olan unlu mamuller, ekmekler, makarnalar diyetten çıkarılır. Bunun yerine pirinç unu, patates unu veya mısır unu gibi glutensiz alternatifler tercih edilir.
Glutensiz diyet sadece çölyak hastalarına değil aynı zamanda gluten intoleransına sahip olan bireylere de önerilmektedir. Gluten intoleransı belirtileri arasında karın ağrısı, gaz, şişkinlik, ishal veya kabızlık gibi sindirim problemleri yer alır. Bu kişiler de glutensiz diyetle semptomları hafifletebilir ve sağlıklarını koruyabilirler.
Bununla birlikte bazı kişilerde glutene karşı duyarlılık olabilir. Bu kişilerde çölyak hastalığı veya gluten intoleransı tespit edilmemiş olsa bile glutensiz diyet uygulanarak sağlık sorunları önlenmiş olur. Glutene karşı duyarlılığı olan kişilerde baş ağrısı, yorgunluk, kilo kaybı veya kilo artışı gibi belirtiler görülebilir.
Glutensiz diyet sadece sağlık sorunu olan bireyler için değil aynı zamanda bazı sporcular için de tercih edilebilir. Sporcuların performanslarını arttırmak amacıyla bazen glutensiz diyet uyguladıkları bilinmektedir. Ancak her sporcu için aynı beslenme planının geçerli olduğunu söylemek yanlış olur. Sporcuların beslenme programlarına dair detaylar hakkında uzmanlardan yardım almak önemlidir.
Hamilelik döneminde de bazı kadınlar glutene karşı hassasiyet gösterebilir ve bu dönemde glutensiz diyet uygulayabilirler. Hamilelik sürecinde hormonal değişimler nedeniyle vücutta bazı hassasiyetler ortaya çıkabilir ve bunlardan biri de glütendir.
11.03.2024 12:52 tarihinde Hakan Demir tarafından yazıldı.