Son yıllarda, glutensiz diyet popülerlik kazanmış ve birçok insan tarafından tercih edilen bir beslenme şekli haline gelmiştir. Özellikle çölyak hastalığı olanlar için temel bir gereklilik olan bu diyet, glutene karşı hassasiyeti olan ya da gluten intoleransı bulunan kişiler için de uygun bir seçenektir. Peki, glutensiz diyet nedir, kimler için uygundur ve hangi besinler tüketilmelidir? Bu makalede bu sorulara cevap vereceğiz.
Gluten Nedir?
Gluten, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda doğal olarak bulunan bir protein grubudur. Genellikle hamur işlerine elastikiyet sağlamak ve yapısını güçlendirmek amacıyla kullanılır. Gluten içeren yiyecekler genellikle ekmek, makarna, bisküvi gibi gıdalardır. Çoğu insan için gluten tüketimi sorun teşkil etmezken, bazı insanlar gluten intoleransına sahip olabilir veya çölyak hastalığına yakalanabilir.
Gluten İntoleransı Nedir?
Gluten intoleransı (non-çölyak glutensiz duyarlılık) gluten tüketimi sonrasında ortaya çıkan sindirim sistemi rahatsızlıklarını ifade eder. Bu durumda kişi, gluten içeren gıdaları sindiremez ve belirtiler ortaya çıkar. Mide ağrısı, şişkinlik, gaz, ishal veya kabızlık gibi semptomlar yaygın olarak görülür. Gluten intoleransına sahip olan kişiler genellikle glutensiz diyet uygulamaktadır.
Çölyak Hastalığı Nedir?
Çölyak hastalığı otoimmün bir hastalıktır ve bağırsaklarda inflamasyona (iltihaplanmaya) neden olur. Bu hastalığa sahip olan kişiler gluten tükettiklerinde bağırsaklarda hasar meydana gelir ve vücutta besin emilimi bozulur. Çölyak hastalarının bağırsaklarındaki hasar gluten tüketiminden kaynaklandığı için ömür boyu süren bir glutensiz diyet uygulamaları gerekmektedir.
Glutensiz Diyet Kimler İçin Uygundur?
1. Çölyak Hastaları: Çölyak hastalarının vücutları gluteni tolere edemez ve bu yüzden ömür boyu süren bir glutensiz diyet uygulamaları gerekmektedir.
2. Gluten İntoleransına Sahip Olanlar: Gluten intoleransına sahip olan kişiler de gluten içeren gıdaları sindiremezler ve bu yüzden glutensiz bir diyet takip etmelidirler.
3. Hassas Sindirim Sistemine Sahip Olanlar: Bazı insanlar hassas bir sindirim sistemine sahiptir ve gluten tüketimi sonrasında sindirim problemleri yaşayabilirler. Bu kişiler de glutenden kaçınarak rahatlamayı tercih edebilirler.
4. Dermatit Herpetiforme Hastaları: Dermatit herpetiforme deride kızarıklık ve kaşıntıya neden olan kronik bir cilt rahatsızlığıdır. Bu hastalığa sahip olan kişilerin büyük bir kısmında çölyak hastalığı da bulunur ve bu yüzden glutensiz bir diyet uygulamaları önerilir.
Glutensiz Diyet Nasıl Yapılır?
Glutensiz diyet yapmak aslında çok zor değildir ancak bazı alışkanlıklarınızda değişiklik yapmanız gerekebilir. İşte glutensiz diyet yaparken dikkate almanız gereken noktalar:
1. Glutenden Arındırma: Glutenden arındırma sürecinde gluten içeren tahıl ürünleri tamamen diyetten çıkartılır ve yerine glütensiz alternatifleri tercih edilir.
2. Et, Balık ve Yumurtadan Yararlanın: Protein kaynakları olarak et, balık ve yumurta tüketebilirsiniz ancak hazır et ürünleri veya marine edilmiş balıkları tercih etmek yerine doğal hallerini seçmeye çalışın.
3. Sebze ve Meyve Tüketimi: Glutensiz diyet yaparken sebze ve meyve tüketimine önem vermelisiniz. Bu besinler sağlıklı lif kaynaklarıdır ve sağlıklı beslenmenizi destekleyecektir.
4. Tam Tahıl Alternatifleri: Glutenden arındırma sürecinde tam tahıl alternatifleri kullanabilirsiniz. Glütensiz pirinç, mısır, quinoa gibi tahıl seçenekleri tercih edilebilir.
5. Dikkatli Olunması Gereken Yiyecekler: Glutensiz diyet yaparken dikkatli olmanız gereken bazı yiyecekler vardır. Örneğin; soslar, turşular, salatalar veya hazır gıdalar içerisinde gizlice gluten bulunabilir bu yüzden etiket okuma alışkanlığı kazanmalısınız.
01.11.2023 23:39 tarihinde Ahmet Ersoy tarafından yazıldı.