Son yıllarda glütensiz beslenme trendi oldukça popüler hale geldi. Özellikle sağlıklı yaşam ve diyet trendlerinin artmasıyla birlikte, birçok kişi glütensiz beslenmenin sağlık açısından gerekli olduğunu düşünmeye başladı. Peki gerçekten glütensiz beslenme sağlık için gerekli midir? Bu konuyu detaylı bir şekilde ele alalım.
Glüten Nedir?
Öncelikle glütenin ne olduğunu anlamak önemlidir. Glüten, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan bir protein karışımıdır. Bu protein karışımı, hamurun elastik ve yapışkan olmasını sağlar, böylece ekmek ve diğer tahıl ürünleri pişerken kabarır ve şekil alır.
Gluten intoleransı veya çölyak hastalığı olarak da bilinen bir durumda, bağışıklık sistemi bu proteine karşı aşırı tepki verir. Bu durumda bağırsaklarda hasar meydana gelir ve vücut besinleri ememez. Bu nedenle çölyak hastalarının glütensiz bir diyet uygulamaları hayati önem taşır.
Çölyak Hastalığı
Çölyak hastalığı, bağırsaklarda gluten içeren yiyecekler tüketildiğinde ortaya çıkan kronik bir otoimmün hastalıktır. Bağışıklık sistemi gluteni yabancı bir madde olarak algılar ve ona saldırır. Bu durumda bağırsaklarda iltihaplanma ve hasar meydana gelir.
Çölyak hastalarının glütensiz bir diyet uygulaması gerekmektedir çünkü gluten tükettiklerinde ciddi sağlık sorunları ortaya çıkabilir. Bağırsak hasarı nedeniyle besinlerin emilimi engellenir ve vücut ihtiyaç duyduğu vitaminleri ve mineralleri alamaz. Bunun sonucunda kilo kaybı, kansızlık, ishal, karın ağrısı gibi belirtiler ortaya çıkabilir.
Glütensiz Diyet
Glütensiz diyet, çölyak hastalarının yanı sıra gluten intoleransı olan kişiler tarafından da uygulanabilir. Gluten intoleransında da bağırsak hasarı meydana gelmez ancak gluten tüketimi sindirim sistemi sorunlarına yol açar.
Glütensiz diyet uygulayan kişiler genellikle tahıl ürünleri yerine alternatifler kullanır. Mısır unu, pirinç unu, patates unu gibi glutensiz unlar tercih edilir. Ayrıca doğal olarak glütensiz olan gıdalar da bu diyette yer alır; et, balık, tavuk, sebze ve meyveler gibi.
Sağlık İçin Gerekli mi?
Peki glütensiz beslenme sağlık için gerçekten gerekli midir? Çölyak hastalarının kesinlikle glütensiz bir diyet uygulamaları gerekmektedir çünkü gluten tükettiklerinde ciddi sağlık sorunları yaşayabilirler.
Ancak gluten intoleransına sahip kişilerde durum farklıdır. Gluten intoleransının şiddeti kişiden kişiye değişebilir. Bazı insanlar gluten tükettiğinde hafif sindirim sorunları yaşarken bazıları daha ciddi semptomlar gösterebilir.
Bazı insanlar ise hiçbir semptom yaşamazken kan testleri veya doku biyopsisi sonucunda gluten intoleransının olduğu saptanabilir. Bu nedenle herhangi bir semptom yaşanmasa bile, doktor önerisiyle glütensiz bir diyet uygulanması gerekebilir.
Sağlıklı Bir Diyet Nasıl Olmalı?
Sağlıklı bir diyet için tek başına glütenden kaçınmak yeterli değildir. Sağlıklı beslenmenin anahtarı dengeli ve çeşitli bir diyetle mümkündür.
Diyetinizde meyve, sebze, tam tahıl ürünleri, yağsız protein kaynakları (et, tavuk, balık), süt ürünleri (sığır sütüne toleransınız varsa) gibi besin gruplarına yer vermelisiniz. Ayrıca lifli gıdalar tüketmek de sindirim sistemini düzenlemeye yardımcı olur.
Gluten içeren tahıl ürünlerinden uzak durmanız gerekiyorsa alternatif glutensiz ürünleri tercih edebilirsiniz. Ancak bu ürünler genellikle işlenmiş olduğundan dolayı dikkatli seçilmelidir. Doğal olarak glütensiz olan gıdalara da odaklanmalısınız.
30.12.2023 09:00 tarihinde Orhan Yılmaz tarafından yazıldı.