Son yıllarda gluten içeren gıdalardan uzak durma eğilimi hızla artmaktadır. Özellikle GlutenFree diyetleri, sağlık bilincinin artmasıyla birlikte popülerlik kazanmıştır. Gluten, buğday, arpa ve çavdarda bulunan bir protein türüdür. Çölyak hastalığı gibi bazı sağlık sorunlarına sahip olanlar için gluten tüketimi ciddi bir sorun olabilirken, bazı insanlar ise gluten içermeyen diyetlere yönelerek genel sağlıklarını iyileştirmeyi amaçlamaktadır. Bu makalede, GlutenFree diyetlerin sağlık üzerindeki etkileri ele alınacak ve bu diyetin avantajları ve dezavantajları tartışılacaktır.
GlutenFree diyetlerin en temel amacı, gluten içeren gıdaların tüketimini sınırlamaktır. Bu diyetler, buğday, arpa, çavdar ve bunların ürünlerinden yapılan yiyecekleri içermemektedir. Bunun yerine mısır, pirinç, patates ve baklagiller gibi alternatif tahıl ve besin kaynakları tercih edilmektedir. Bazı insanlar gluten intoleransına sahip olabilir ve bu nedenle GlutenFree diyetleri takip etmek zorunda kalabilirler. Çölyak hastalığı olarak da bilinen gluten intoleransı, bağırsaklarda hasara yol açabilen bir otoimmün hastalıktır.
Gluten intoleransı olan kişilerde gluten tüketimi sindirim sisteminde iltihaplanmaya neden olur ve ince bağırsakta hasara yol açar. Bu durumda besinlerin emilimi bozulur ve bir dizi semptom ortaya çıkabilir. Bu semptomlar arasında karın ağrısı, gaz, şişkinlik, ishal veya kabızlık gibi sindirim sorunları yer alır. Ayrıca kilo kaybı, yorgunluk, deri problemleri ve vitamin eksiklikleri de görülebilir. Gluten intoleransının tek tedavisi GlutenFree diyetidir.
Gluten intoleransına sahip olmayan bazı insanlar ise GlutenFree diyetlere yönelerek genel sağlıklarını iyileştirmeyi hedeflemektedir. Ancak bu konuda yapılan araştırmalar karmaşık sonuçlar vermektedir. Bazı çalışmalar GlutenFree diyetinin enerji seviyelerini artırabileceğini ve kilo verme sürecine yardımcı olabileceğini öne sürmektedir. Bu diyetin inflamasyonu azaltabileceği ve sindirim sistemi sorunlarını iyileştirebileceği de iddia edilmektedir.
Diğer yandan bazı araştırmalar ise GlutenFree diyetinin sağlıklı bireyler üzerindeki etkisinin sınırlı olduğunu göstermektedir. Özellikle tam tahıl ürünleri gibi gluten içeren gıdaların lifli yapısı ve besleyici değeri göz önüne alındığında GlutenFree diyetin beslenme dengesizliğine yol açabileceği belirtilmektedir. Ayrıca bazı çalışmalar da GlutenFree ürünlerin işlenmiş gıdalara benzer düşük besin değerine sahip olabileceğini göstermiştir.
Ayrıca GlutenFree diyet takip eden kişilerde bazen demir eksikliği, kalsiyum eksikliği gibi mineral eksiklikleri de görülebilir. Bu nedenle GlutenFree diyet takip etmeden önce mutlaka bir uzmana danışmak önemlidir. Uzman bir beslenme uzmanının yönlendirmesi ile gluten içermeyen yiyeceklerden yeterli miktarda lif, vitamin ve mineral alımının sağlanması gerekmektedir.
05.06.2024 19:00 tarihinde Cihan Kadir Eren tarafından yazıldı.