Son yıllarda, gluten intoleransı veya gluten hassasiyeti konusu giderek daha fazla dikkat çekmektedir. Gluten, buğday, arpa ve çavdarda bulunan bir protein kompleksidir. Bazı insanlar ise gluten içeren gıdaları sindiremez veya tolere edemezler. Bu durum gluten sensitivitesi olarak adlandırılır.
Gluten sensitivitesi olan bireylerde glutene maruz kalındığında bağışıklık sistemi tepki verir ve çeşitli semptomlar ortaya çıkar. Bu semptomlar sindirim sisteminden cilt problemlerine kadar birçok farklı şekilde kendini gösterebilir. Gluten intoleransının belirtileri kişiden kişiye değişebilir ve genellikle glutene maruz kaldıktan sonra birkaç saat veya gün içinde ortaya çıkar.
Gluten sensitivitesinin en yaygın belirtisi sindirim sistemi sorunlarıdır. İshal, kabızlık, gaz, şişkinlik, mide ağrısı gibi semptomlar sıkça görülür. Ayrıca bazı bireylerde kilo kaybı veya kilo alımı da gözlemlenebilir. Sindirim sistemi dışında da birçok belirti ortaya çıkabilir. Yorgunluk, halsizlik, baş ağrısı, kas ve eklem ağrıları gibi şikayetler gluten sensitivitesinin diğer belirtileridir.
Gluten intoleransının teşhisi için öncelikle bir doktora başvurulmalıdır. Doktorunuz size fiziksel muayene yapacak ve semptomlarınızı değerlendirecektir. Daha sonra kan testleri veya dışkı testleri gibi tetkiklerle intoleransın teşhis edilmesi mümkündür. Ancak kesin teşhis için gluten içeren gıdaların diyetten çıkartılması ve semptomların düzelmesi beklenmelidir.
Gluten sensitivitesinin tedavisi için en etkili yol gluten içeren gıdalardan kaçınmaktır. Buğday, arpa, çavdar gibi tahıl ürünleri tüketilmemelidir. Bunun yanında birçok işlenmiş gıda ürününde de gluten bulunabilir, bu nedenle etiketler dikkatli bir şekilde okunmalıdır. Glutensiz beslenmek zor olabilir ancak günümüzde birçok alternatif ürün bulunmaktadır. Pirinç unu, mısır unu, patates unu gibi glutensiz unlar kullanılabilir.
Bazı insanlar için sadece glutenden uzak durmak yeterli olmayabilir. Bazı durumlarda bağırsak hasarı da meydana gelebilir ve bu nedenle vitamin ve mineral eksiklikleri ortaya çıkabilir. Bu durumda doktorunuz takviye vitamin ve mineraller önerebilir.
Ayrıca bazı doğal takviyeler de gluten intoleransının semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabilir. Örneğin probiyotik takviyeler sindirim sistemini destekleyebilir ve bağırsak sağlığını iyileştirebilir.
Gluten intoleransının nedenleri tam olarak anlaşılamamış olsa da genetik faktörlerin rol oynadığı düşünülmektedir. Ailesinde gluten intoleransına sahip olan kişilerde bu durum daha yaygın görülür.
05.12.2024 18:00 tarihinde Mehmet Kayacı tarafından yazıldı.