Son yıllarda gluten intoleransı veya çölyak hastalığı gibi glutenle ilişkili sağlık sorunları hakkında daha fazla bilgi sahibi olmaya başladık. Ancak gluten intoleransının yanı sıra birçok insan gluten hassasiyeti yaşamaktadır. Gluten hassasiyeti, çölyak hastalığına kıyasla daha hafif semptomlara neden olabilen bir durumdur. Bu yazıda, gluten hassasiyetinin ne olduğunu ve nasıl tedavi edilebileceğini ele alacağız.
Gluten, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan bir protein kompleksidir. Birçok gıda ürününde yaygın olarak bulunur ve genellikle yiyeceklerin şekil verici özelliğini artırmak için kullanılır. Bununla birlikte, bazı insanlar gluteni sindiremez veya tolere edemez.
Gluten intoleransı olan kişilerde, bağışıklık sistemi gluteni yabancı bir madde olarak algılar ve ona karşı saldırır. Bu durum, ince bağırsakta hasara neden olur ve çeşitli semptomlara yol açar. Çölyak hastalığı olarak da bilinen bu durum, kalıcı bir otoimmün hastalıktır ve yaşam boyu sürebilir.
Öte yandan, gluten hassasiyeti olan kişilerde benzer semptomlar görülebilir ancak bağırsakta kalıcı hasar meydana gelmez. Gluten hassasiyetine sahip kişilerde semptomlar genellikle midede şişkinlik, gaz, karın ağrısı, ishal veya kabızlık gibi sindirim sorunlarıdır.
Gluten hassasiyetinin kesin nedenleri tam olarak anlaşılamamıştır. Ancak bazı araştırmalar, bağırsak florasındaki değişikliklerin ve bağışıklık sistemindeki reaksiyonların rol oynayabileceğini göstermektedir. Ayrıca genetik faktörlerin de gluten hassasiyetinin gelişiminde etkili olduğu düşünülmektedir.
Gluten hassasiyetinin belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Bazı insanlar çok hafif semptomlar yaşarken diğerleri daha ciddi rahatsızlıklar hissedebilir. Semptomlar genellikle birkaç saat içinde ortaya çıkabilir veya gecikmeli olarak günlerce sürebilir.
Gluten hassasiyeti olan kişilerde yaygın semptomlar şunları içerebilir:
- Karın ağrısı
- İshal
- Kabızlık
- Mide bulantısı
- Gaz ve şişkinlik
- Baş ağrısı
- Yorgunluk
- Cilt problemleri (egzama, sivilceler vb.)
- Kas ağrısı
Eğer gluten hassasiyetiniz olduğundan şüpheleniyorsanız doktorunuza danışmanız önemlidir. Doktorunuz sizden belirti ve semptomlarınız hakkında detaylı bilgi alacak ve bazen kan testleri veya dışkı testleri gibi tanı yöntemlerini kullanacaktır.
Gluten hassasiyetinin tedavisi en etkili yöntemlerden biri glütensiz bir diyete geçmektir. Glütensiz diyet, glütensiz tahıl alternatifleri kullanarak beslenme düzenini değiştirme anlamına gelir. Bu tahıl alternatifleri arasında pirinç, mısır, patates unu, amarant gibi besinler bulunur.
Diyetinizi değiştirmek için öncelikle glüten içeren gıdaların listesini bilmek önemlidir. Bu gıdalar arasında ekmekler, makarnalar, unlu mamuller, bisküviler gibi buğday bazlı ürünler yer alırken aynı zamanda soslar, salatalar ve hazır ürünlerde de bulunabilir.
Glütensiz diyetle ilgili bilgi edinmek için uzman diyetisyenlere başvurabilirsiniz. Size uygun olan gıdalar hakkında size rehberlik edeceklerdir.
Bazı durumlarda glütensiz diyet tek başına yeterli olmayabilir. Özellikle bağırsak florasındaki dengesizlik nedeniyle ortaya çıkabilecek sindirim problemleri için probiyotik takviyeler önerilebilir.
09.02.2024 03:52 tarihinde Burak Gül tarafından yazıldı.