Gluten, buğday, arpa ve çavdarda bulunan bir protein grubudur. Gluten hassasiyeti veya gluten intoleransı olarak da bilinen gluten duyarlılığı, bu proteinlere karşı vücudun tepki göstermesidir. Bu durum, çölyak hastalığından farklıdır. Çölyak hastalığı, gluten intoleransının daha ciddi bir formudur ve bağışıklık sistemi tarafından gluten proteinine karşı saldırı düzenlenmesine neden olur. Gluten duyarlılığı olan kişilerde ise bu saldırı gerçekleşmez.
Gluten duyarlılığı olan kişilerin sindirim sistemi gluteni tam olarak sindiremez veya tolere edemez. Bu nedenle, gluten tüketimi sonrasında bazı semptomlar ortaya çıkabilir. Bu semptomlar genellikle gastrointestinal rahatsızlıklar, deri problemleri, baş ağrısı, yorgunluk ve kilo kaybı gibi sorunları içerir.
Gluten duyarlılığının belirtileri genellikle çölyak hastalığı ile benzerdir, ancak şiddeti daha hafiftir. Özellikle bağırsaklarda iltihaplanma ve hasar oluşmaz. Bununla birlikte, bu semptomların gluten intoleransından kaynaklandığını teşhis etmek zor olabilir çünkü semptomlar başka bir durumdan da kaynaklanabilir.
Gluten duyarlılığı olan kişiler için en önemli adım doğru tanı koymaktır. Bir doktor tarafından yapılan testler ve kapsamlı bir değerlendirme ile gluten intoleransının teşhisi konulabilir. Bu süreçte doktorunuza semptomlarınızı detaylı bir şekilde anlatmanız önemlidir.
Gluten duyarlılığı olan kişilerin kontrol altına alması gereken ilk şey diyetleridir. Gluten içeren yiyecekleri tamamen kesmek gerekse de bu kolay bir iş değildir çünkü birçok gıda ürününde gluten bulunur ve gizlice besinlere katılabilir. Bununla birlikte, günümüzde gluten içermeyen alternatifler sunan birçok gıda seçeneği de mevcuttur.
Birinci adım olarak, etiket okuma alışkanlığı edinmek önemlidir. Gıda ambalajları üzerinde "glutensiz" ibaresini aramak, gluten içeren gıdalardan kaçınmak için en iyi yol olacaktır. Ayrıca market alışverişlerinde glutensiz ürünler bölümüne yönelmek de zaman kazandırabilir.
Glutensiz alternatifler arasında pirinç unu, mısır unu, patates unu gibi un türleri yer almaktadır. Bu unlar ile hazırlanan ekmekler, makarnalar ve tatlılar gibi yiyecekleri tüketebilirsiniz. Bunun yanında doğal olarak glutensiz olan yiyecekleri tercih etmek de sağlık açısından önemlidir. Taze sebzeler, meyveler ve et ürünleri gibi besinler glutensizdir ve diyetinizde yer almalıdır.
Bazı insanlar için sadece glutensiz yiyecekler tüketmek yeterli olmayabilir çünkü bazen sadece temas bile belirtilere neden olabilir. Özellikle restoranlarda veya başkalarının hazırladığı yemeklerde gluten izi bulunma ihtimali yüksektir. Bu nedenle dikkatli olmak önemlidir ve önceden bilgi sahibi olmak için restoranlarla iletişime geçmek veya özel isteklerde bulunmak gerekebilir.
Ayrıca vitamin ve mineral takviyeleri almak da önemlidir çünkü bazen gluten intoleransına bağlı olarak vücut bazı besinleri tam olarak ememez veya emilen besinlerin miktarları azalır. Bununla birlikte, vitamin takviyelerini kullanmadan önce mutlaka bir doktora danışmak gerekmektedir.
Son olarak stres yönetimi de gluten duyarlılık kontrolünde önemli bir faktördür çünkü stres vücutta inflamasyonu artırabilir ve semptomları şiddetlendirebilir. Stresi azaltmaya yardımcı olacak aktiviteler arasında yoga, meditasyon veya spor yapma gibi yöntemler bulunmaktadır.
Unutulmaması gereken en önemli nokta ise herkesin farklı olduğudur ve herkesin vücutları farklı tepkiler verebilir. Gluten duyarlılık kontrolünde en iyisini yapabilmek için kişiye özel bir yaklaşım benimsemek önemlidir ve bu süreçte doktor desteği almak da büyük önem taşımaktadır.
03.11.2023 15:57 tarihinde Ceren Aydın tarafından yazıldı.