Son yıllarda gluten hassasiyeti ve gluten içeren gıdalardan uzak durmanın önemi hakkında birçok tartışma yaşanmaktadır. Gluten, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan bir protein kompleksidir. Bu madde, hamurun esneklik kazanmasını sağlayarak ekmek yapımında önemli bir rol oynar. Ancak bazı insanlar için gluten tüketimi sorunlara neden olabilir.
Gluten hassasiyeti veya çölyak hastalığı olarak da bilinen gluten intoleransı, vücudun glutene karşı aşırı tepki vermesi durumudur. Bu durumda bağışıklık sistemi, glutenin sindirildikten sonra bağırsaklarda yer alan ince bağırsak villuslarına zarar veren antikorlar üretir. Bu da besin emilimini etkileyerek çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir.
Çölyak hastalığı olan kişilerin gluten içeren gıdalardan tamamen uzak durması gerekmektedir. Bunun yanı sıra gluten hassasiyeti olan kişiler de glutenli gıdaları tüketmeleri durumunda sindirim sorunları, karın ağrısı, şişkinlik, baş ağrısı gibi belirtiler gösterebilirler. Bu nedenle bu kişiler de mümkün olduğunca gluten içermeyen besinlere yönelmelidirler.
Glutenli gıdalardan uzak durmanın önemi ise birçok açıdan değerlendirilebilir. İlk olarak sağlık açısından gluten intoleransına sahip olan bireyler için hayati önem taşır. Çünkü bu kişilerin bağırsaklarında meydana gelen hasar, besin emilimini olumsuz etkileyerek vitamin ve mineral eksikliklerine yol açabilir. Ayrıca bu durum, osteoporoz gibi kemik hastalıkları riskini artırabilir.
Glutensiz bir diyet ayrıca kilo kontrolünde de yardımcı olabilir. Bazı çalışmalara göre gluten intoleransına sahip olan bireylerde kilo kaybı ve metabolizma hızında artış gözlenmiştir. Bu da obeziteye karşı koruyucu etkisi olduğunu göstermektedir.
Gluten içermeyen bir diyet aynı zamanda enerji seviyesini artırabilir. Gluten intoleransına sahip olan bireylerde yorgunluk hissi ve düşük enerji seviyesi yaygın olarak görülürken, glutensiz bir diyet uygulandığında bu belirtilerin azaldığı gözlenmiştir.
Bunların yanında glutensiz bir diyetin cilt sağlığı üzerinde de olumlu etkileri olduğu bilinmektedir. Bazı çalışmalar, akne ve egzama gibi cilt sorunlarının gluten intoleransından kaynaklanabileceğini göstermiştir. Glutensiz bir diyet uygulandığında ise ciltteki inflamasyon azalırken, cilt sağlığı iyileşebilir.
Gluten içeren gıdalardan uzak durmak isteyen bireyler için alternatif yiyecek seçenekleri de oldukça fazladır. Tam buğday yerine glütensiz tahıl alternatifleri kullanılabilir. Mısır unu, pirinç unu veya amarant gibi tahıl alternatifleri tercih edilebilir. Ayrıca glütensiz un karışımları ile ekmek veya tatlı yapımında kullanılabilir.
18.01.2025 09:00 tarihinde Burak Gül tarafından yazıldı.