Gluten, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan bir proteindir. Birçok insan için gluten içeren gıdalar tüketmek problem oluşturmasa da bazı kişilerde rahatsızlığa neden olabilir. Gluten intoleransı veya çölyak hastalığı olarak bilinen durumda, vücut gluteni sindiremez ve bağışıklık sistemi gluteni bir tehdit olarak algılar.
Çölyak hastalığı olan kişilerin ince bağırsağı, gluteni sindiremez ve bu durum ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu kişilerde gluten tüketimi, bağırsaklarda iltihaplanmaya ve hasara neden olur. Sindirim sistemindeki bu hasarın sonucunda besin emilimi bozulur ve bir dizi semptom ortaya çıkar.
Çölyak hastalığının en yaygın belirtileri arasında karın ağrısı, şişkinlik, ishal veya kabızlık, kilo kaybı, yorgunluk ve vitamin eksikliği yer alır. Ayrıca dermatit herpetiformis olarak adlandırılan cilt döküntüleri de görülebilir. Çölyak hastalığı tanısı koymak için genellikle kan testleri ve ince bağırsak biyopsisi yapılır.
Gluten intoleransı ise çölyak hastalığından farklıdır ancak semptomları benzer olabilir. Gluten intoleransında da gluten tüketimi sonrasında karın ağrısı, şişkinlik, gaz, ishal veya kabızlık gibi sindirim sorunları ortaya çıkabilir. Ancak gluten intoleransında ince bağırsakta kalıcı bir hasar meydana gelmez.
Bazı insanlar ise çölyak hastası veya gluten intoleranslı olmadığı halde gluten içeren gıdalardan rahatsızlık duyabilirler. Bu duruma hassas bağırsak sendromu (IBS) denir. IBS olan kişilerin bağırsakları daha hassastır ve bazı yiyeceklerin sindirimi daha zordur. Gluten içeren gıdalar da bu kişilerde semptomların kötüleşmesine neden olabilir.
Gluten içeren gıdalardan rahatsızlık duyan kişilerin semptomları genellikle karın ağrısı, gaz, şişkinlik ve sindirim sorunlarıdır. Bu semptomlar özellikle ekmek, makarna, kek gibi tahıl bazlı ürünlerin tüketiminden sonra ortaya çıkabilir. Ancak bu kişilerin genellikle çölyak hastalığı veya gluten intoleransı yoktur.
Gluten içeren gıdalardan rahatsızlık duyan kişiler için en iyi çözüm gluten içermeyen alternatifler tüketmektir. Son yıllarda gluten içermeyen ürünler popüler hale gelmiştir ve market raflarında çeşitli seçenekler bulunmaktadır. Glutensiz diyet uygulayanlar için pirinç, mısır, patates gibi tahıl ve nişastalardan yapılan ürünler tercih edilebilir.
Özetlemek gerekirse, gluten içeren gıdalar bazen rahatsız edebilir çünkü bazı insanlar gluteni sindiremez veya metabolize edemez. Çölyak hastalığı olan kişilerde gluten tüketimi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilirken; gluten intoleranslı veya hassas bağırsak sendromlu kişilerde ise semptomlar ortaya çıkabilir. Gluten içeren gıdalardan rahatsızlık duyan kişiler için en uygun yöntem glutensiz alternatifler tüketmektir. Herhangi bir sağlık sorunu yaşayan bireylerin doktorlarıyla iletişime geçmeleri önemlidir.
06.04.2024 20:13 tarihinde Burak Gül tarafından yazıldı.