Son yıllarda gluten intoleransı hakkında daha fazla bilgi edinildi ve bu durum birçok insanın sağlığını etkileyebileceği için giderek daha fazla dikkat çekmektedir. Gluten intoleransı, gluten adı verilen bir proteinin sindirim sisteminde sorunlara neden olması durumudur. Bu duruma sahip olan kişilerde glutensiz diyetler önemli bir tedavi yöntemi olarak kabul edilmektedir.
Gluten, buğday, arpa ve çavdarda bulunan bir protein türüdür. Birçok gıda ürününde bulunur ve özellikle ekmek, makarna, bisküvi gibi tahıl ürünlerinde yoğun olarak kullanılır. Gluten intoleransı olan kişilerde, bu proteinin sindirimi zordur ve bağırsaklarda çeşitli sorunlara yol açabilir.
Gluten intoleransının en yaygın formu çölyak hastalığıdır. Çölyak hastalığı otoimmün bir hastalık olarak kabul edilir ve genetik yatkınlığa sahip bireylerde ortaya çıkma eğilimindedir. Bağırsaktaki ince bağırsak villuslarının glutenle temas etmesi sonucunda zarar görmesiyle karakterize edilir. Bu da besin emilimini olumsuz etkileyebilir ve çeşitli semptomlara yol açabilir.
Çölyak hastalığı belirtileri kişiden kişiye değişebilir ve bazen çok hafif olabilirken bazen ciddi rahatsızlıklara yol açabilir. Yaygın semptomlar arasında karın ağrısı, şişkinlik, ishal, kilo kaybı, vitamin eksiklikleri ve halsizlik yer alır. Ayrıca deride döküntüler, anemi, kas ağrıları gibi belirtiler de görülebilir.
Çölyak hastalığı teşhisi konduktan sonra tedavi için en önemli adım glutensiz diyet başlatmaktır. Glutensiz diyet, gluten içeren gıdaların tamamen kesilmesini gerektirir. Bu da tahıl ürünlerinin yanı sıra bira gibi bazı içecekleri de kapsar. Glutensiz diyetin amacı bağırsakların iyileşmesine yardımcı olmak ve semptomları azaltmaktır.
Glutensiz diyet uygulayan kişiler buğday, arpa ve çavdar gibi tahıl ürünleri yerine mısır, pirinç, patates gibi glutensiz alternatifleri tercih etmelidir. Ayrıca gluten içeren gıdalardan uzak durmak için ambalajların etiketlerini dikkatlice okumak önemlidir. Bugün birçok markette gluten içermeyen ürünler sunulmaktadır ve bunlar daha kolay erişilebilirdir.
Glutensiz diyet uygulanması zorlayıcı olabilir ancak sağlık açısından büyük faydalar sağlayabilir. Çölyak hastalığı olan kişilerin tamamen gluteni kesmesi gerekmektedir, aksi takdirde bağırsak hasarı sürebilir ve ilerleyen zamanlarda kanser riski artabilir.
Bununla birlikte glutensiz diyet sadece çölyak hastalarına değil glutensiz hassasiyeti olan insanlara da yardımcı olabilir. Glutensiz hassasiyeti olan kişilerde çölyak hastalığına benzer semptomlar görülebilir ancak ince bağırsaktaki hasar meydana gelmez. Bu durumda da glutensiz diyet semptomları azaltabilir veya ortadan kaldırabilir.
29.02.2024 12:52 tarihinde Ahmet Selim Özsoy tarafından yazıldı.