Günümüzde gluten intoleransı, özellikle Batı ülkelerinde yaygın bir sağlık sorunu haline gelmiştir. Gluten, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda doğal olarak bulunan bir protein kompleksidir. Ancak bazı insanlar gluteni sindiremez ve tüketimi sonucunda çeşitli sağlık sorunlarıyla karşılaşabilir. Bu duruma gluten intoleransı veya çölyak hastalığı denir.
Gluten intoleransının en yaygın belirtisi karın ağrısı, şişkinlik, gaz, ishal ve kabızlıktır. Bununla birlikte, bazı insanlar daha ciddi semptomlar yaşayabilir, örneğin kilo kaybı, yorgunluk, deri döküntüleri ve hatta anemi gibi durumlar ortaya çıkabilir. Çölyak hastalığı olan kişilerde ise bağışıklık sistemi gluteni düşman olarak algılar ve bağırsaklara zarar veren antikorlar üretir.
Bu nedenle, gluten intoleransı olan veya çölyak hastası olan kişiler için gluten içeren yiyeceklerden kaçınmak son derece önemlidir. Bu noktada "gluten free" diyetleri devreye girer. Gluten free diyeti yapmak için öncelikle glutensiz tahıl alternatifleri tercih edilmelidir. Mısır, pirinç, quinoa ve patates gluten içermeyen tahıl seçenekleridir.
Gluten free diyetinin temel amacı, glütensiz yiyeceklerle beslenerek sindirim sistemini rahatlatmaktır. Bu diyet sayesinde bağırsakların iyileşmesi ve vücutta inflamasyonun azalması hedeflenir. Ayrıca bazı araştırmalar gluten intoleransına sahip olan bireylerin bağışıklık sistemini güçlendirmek için glutensiz beslenmeyi tercih etmelerini önermektedir.
Gluten free diyetine uyulduğunda çeşitli gıdalardan uzak durulmalıdır. Bu gıdalar arasında buğday ve buğday ürünleri (ekmek, makarna), arpa (bira), çavdar (ekmek) ve bazen yulaf yer alır. Ayrıca hazır gıdalarda sıklıkla kullanılan maltodextrin gibi bileşenler de gluten içerebilir.
Bu diyet sadece gluten içeren yiyeceklerden kaçınmayı gerektirmez; aynı zamanda sağlıklı beslenme alışkanlıklarını da içerir. Gluten free diyeti uygulayan kişilerin dikkat etmesi gereken noktalar şunlardır:
- Glutensiz tahıl seçenekleri: Mısır unu, pirinç unu, patates unu gibi glutensiz un alternatifleri kullanılabilir.
- Taze meyve ve sebzeler: Doğal olarak glutensiz olan meyve ve sebzeler sağlıklı bir beslenmenin temelini oluşturmalıdır.
- Protein kaynakları: Et, balık, yumurta, baklagiller gibi proteinden zengin gıdalar tüketilmelidir.
- Süt ürünleri: Süt, yoğurt ve peynir gibi süt ürünleri genellikle glutensizdir ancak bazen katkılı olabilir. Bu nedenle ambalaj üzerindeki bilgilere dikkat etmek önemlidir.
- İyi yağlar: Zeytinyağı, hindistancevizi yağı gibi doymamış yağlar tercih edilmelidir.
- Hazır gıdalar: Gluten free etiketi taşıyan hazır gıdaların bileşenlerini kontrol etmek önemlidir.
Gluten intoleransının yaygınlaşmasıyla birlikte market raflarında da gluten free ürün çeşitliliği artmıştır. Artık birçok farklı markanın glutensiz ekmek, makarna veya bisküvi gibi ürünleri bulunmaktadır. Bununla birlikte dikkat edilmesi gereken nokta bu ürünlerin bazen daha yüksek kalori veya şeker içerebileceğidir.
03.04.2024 19:13 tarihinde Kadir Akın tarafından yazıldı.