Son yıllarda gluten intoleransı veya çölyak hastalığı hakkında daha fazla bilgi edinmeye başladık. Gluten intoleransı, buğday, arpa ve çavdardaki protein olan gluteni sindirememe durumudur. Bu protein, çölyak hastalarında ince bağırsakta hasara neden olur ve yiyeceklerin emilimini engeller. Bu nedenle, gluten intoleransı olan bireyler için gluten içeren gıdalardan kaçınmak önemlidir.
Çölyak hastalığı genetik bir bağlantıya sahiptir ve bir kişi bu hastalığa yatkınsa, gluten tüketimi bağışıklık sistemi tarafından yanlışlıkla saldırıya uğrayabilir. Bu durumda, ince bağırsakta hasar meydana gelir ve birçok sağlık sorunu ortaya çıkabilir. Bunlar arasında şişkinlik, karın ağrısı, ishal, kilo kaybı, anemi ve yorgunluk gibi belirtiler bulunabilir.
Gluten intoleransının tek tedavisi glütensiz bir diyettir. Bu diyette buğday, arpa, çavdar ve gluten içeren diğer gıdalar tamamen çıkarılır. Yani glütensiz bir diyet sadece çölyak hastalarına değil aynı zamanda gluten intoleransına sahip olan herkese uygun olabilir.
Glütensiz bir diyet uygulamak zorlu olabilir ancak günümüzde giderek daha fazla sayıda glütensiz ürün bulunmaktadır. Birçok markette glütensiz ekmek, makarna ve un gibi ürünleri bulmak mümkündür. Ayrıca doğal olarak glütensiz olan pirinç, mısır ve patates gibi gıdalar da tercih edilebilir.
Glütensiz bir diyet uygularken dikkat edilmesi gereken en önemli nokta cross-contamination'dır. Cross-contamination, gluten içermeyen bir yiyecekle temas ettiğinde bile küçük miktarlarda gluten almanız anlamına gelir. Örneğin, aynı bıçağı kullanarak normal ekmeği kesip sonra glütensiz ekmeği kesmek veya aynı tavayı kullanarak normal makarnayı pişirdikten sonra glütensiz makarnayı pişirmek cross-contamination'a neden olabilir. Bu nedenle, glütensiz bir diyet uygulayan kişilerin mutfak eşyalarını dikkatlice temizlemeleri ve ayrı kullanmaları önemlidir.
Glütensiz bir diyet uygulayanlar için doğru beslenme oldukça önemlidir. Çünkü bu diyette bazen bazı besin öğeleri eksik kalabilir. Özellikle demir ve B vitaminleri gibi besin öğeleri eksiklikleri sık görülebilir. Bu nedenle çölyak hastalarının takviye vitaminler kullanması veya beslenme uzmanlarından yardım alması önemlidir.
Ayrıca glütensiz bir diyet uygulayanlar lif alımına da dikkat etmelidir. Glütensiz gıdalar genellikle lif açısından fakirdir ve bu da kabızlık sorununa yol açabilir. Bu nedenle lif açısından zengin sebzeler, meyveler ve tam tahıl alternatifleri tercih edilmelidir.
Unutulmaması gereken bir diğer nokta da glutene duyarlı olmayan insanların glütensiz bir diyet uygulamasının sağlıkları üzerinde herhangi bir etkisi olmadığıdır. Glutene duyarlı olmayan insanlar için gluten içeren gıdaların tüketimi normaldir ve sağlıklarını olumsuz etkilemez.
22.11.2024 13:00 tarihinde Gizem Şahin tarafından yazıldı.