Son yıllarda gluten intoleransı, dünya genelinde artan bir sağlık sorunu haline gelmiştir. Gluten intoleransı, gluten adı verilen proteinlere karşı vücudun tepkisini ifade eder. Gluten, buğday, arpa ve çavdarda bulunan bir protein kompleksidir ve birçok gıda ürününde bulunur. Peki gluten intoleransı nedir ve nasıl beslenmek gerekiyor? Bu makalede gluten intoleransının ne olduğunu, belirtilerini ve beslenme önerilerini ele alacağız.
Gluten intoleransı veya diğer adıyla çölyak hastalığı, bağışıklık sisteminin buğday, arpa ve çavdardaki gluten proteini ile tepki vermesi sonucu ortaya çıkar. Bu durum, ince bağırsağın iç yüzeyinde hasara neden olabilir ve sindirim sistemi problemlerine yol açabilir. Çölyak hastalığı olan kişilerin glütensiz bir diyet uygulamaları gerekmektedir.
Çölyak hastalığının belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Bazı insanlar hafif semptomlar yaşarken, diğerleri daha ciddi rahatsızlıklarla mücadele edebilir. Ortak belirtiler arasında sindirim sorunları (karın ağrısı, şişkinlik, ishal), kilo kaybı, yorgunluk, deri döküntüleri ve demir eksikliği yer alır. Eğer gluten intoleransınız olduğundan şüpheleniyorsanız, bir doktora danışarak teşhis konulması önemlidir.
Gluten intoleransının tedavisi için tek etkili yol glütensiz bir diyet uygulamaktır. Glütensiz bir diyet yapmak, gluten içeren yiyeceklerden uzak durmayı gerektirir. Buğday (ekmek, makarna), arpa (bira) ve çavdar gibi yiyeceklerden kaçınmak önemlidir. Bunun yanında bazı yiyeceklerde gizlice gluten bulunabilir, bu nedenle etiket okuma alışkanlığı kazanmak da oldukça önemlidir.
Glütensiz bir diyet uygularken dikkate almanız gereken bazı noktalar vardır. İlk olarak doğal olarak glütensiz olan gıdalar tüketmek önemlidir. Bunlar arasında sebzeler, meyveler, etler ve balıklar yer alır. Tam tahıl alternatifleri olarak pirinç, mısır ve quinoa kullanılabilir. Ayrıca glütensiz unlar (pirinç unu, patates unu) ile yapılan ekmekler tüketilebilir.
Glütensiz bir diyet uygularken dikkat edilmesi gereken bir başka nokta da koruyucu katkı maddeleri içeren hazır gıdalardan uzak durmaktır. Hazır soslar, salata sosları ve işlenmiş et ürünleri gibi yiyeceklerde gizlice gluten bulunabilir. Bu nedenle evde yemek yapmaya özen göstermek ve taze malzemeler kullanmak daha sağlıklı olacaktır.
Ayrıca restoranlarda yemek yerken de dikkatli olmanız gerekmektedir. Birçok restoranda kullanılan soslar veya marine edilmiş etler gluten içerebilir. Bu nedenle restoran seçimi yaparken glütensiz seçenekleri sunan yerleri tercih etmek önemlidir.
Glutensiz beslenme sadece çölyak hastalarına yönelik değildir. Son yıllarda gluten intoleransının yaygınlaşmasıyla birlikte birçok insan glütensiz diyeti tercih etmektedir. Bunun sebepleri arasında kilo verme isteği veya genel olarak daha sağlıklı bir yaşam tarzını benimsemek yer alabilir.
Ancak herkes için glütensiz bir diyet uygun olmayabilir. Gluten içeren tahıl ürünleri iyi bir lif kaynağıdır ve belli vitaminlerin kaynağıdır. Eğer gluten intoleransınız olmadığı halde glütensiz diyete geçerseniz bu besin öğelerinden yoksun kalabilirsiniz.
16.12.2023 22:39 tarihinde Kaya Mehmet Madenci tarafından yazıldı.