Gluten hassasiyeti veya glutensiz diyet, son yıllarda oldukça popüler hale gelmiştir. Gluten, buğday ve diğer tahıllarda bulunan bir protein türüdür. Bazı insanlar gluteni sindiremez veya tolere edemez ve bu da çeşitli sağlık sorunlarına neden olabilir. Bu makalede, gluten hassasiyetinin belirtilerini, tedavi yöntemlerini ve nasıl teşhis edileceğini ele alacağız.
Gluten hassasiyeti, çölyak hastalığından farklı bir durumdur. Çölyak hastalığı, bağışıklık sisteminin gluteni yabancı bir madde olarak algılaması ve ince bağırsağı etkilemesiyle karakterizedir. Bu durumda, gluten tüketildiğinde ince bağırsakta hasar meydana gelebilir. Gluten hassasiyetinde ise ince bağırsak hasarı görülmez ancak çeşitli semptomlar ortaya çıkabilir.
Gluten hassasiyetinin belirtileri bireyler arasında farklılık gösterebilir ve hafiften şiddetliye kadar değişebilir. En yaygın belirtiler arasında karın ağrısı, şişkinlik, gaz, ishal veya kabızlık yer alır. Bu semptomlara ek olarak baş ağrısı, yorgunluk, deride döküntüler veya kaşıntı gibi non-gastrointestinal belirtiler de görülebilir.
Gluten hassasiyetinin teşhisi zor olabilir çünkü spesifik bir test bulunmamaktadır. Bir doktor genellikle belirtilere dayanarak bir teşhis koyar. İlk olarak, doktor diğer potansiyel sorunları elemek için bazı kan testleri yapabilir. Ardından, bir süre boyunca glutensiz bir diyet uygulanması önerilebilir. Eğer semptomlar bu süre içinde düzelirse ve daha sonra gluten tüketildiğinde tekrar ortaya çıkarsa, bu durum gluten hassasiyetine işaret edebilir.
Gluten hassasiyetinin tek etkili tedavisi glutensiz bir diyet uygulamaktır. Bu diyet, tamamen glütensiz yiyecekleri tercih etmek anlamına gelir ve buğday, arpa ve çavdar gibi tahıl ürünlerini tamamen ortadan kaldırır. Glutensiz alternatifler arasında pirinç, mısır, patates ve quinoa gibi yiyecekler bulunur.
Glutensiz bir diyet uygulamak kolay olmayabilir çünkü gluten birçok farklı gıdada bulunur. Bu nedenle etiketleri dikkatlice okumak önemlidir. Ayrıca restoranlarda yemek yerken de dikkatli olmak gerekebilir çünkü bazen gizli şekilde gluten içeren bileşenler kullanılabilir.
Bazı insanlar glutensiz diyet uyguladığında semptomlarının hızla düzeldiğini fark edebilirken bazıları için iyileşme daha uzun sürebilir. Her bireyin vücudu farklı olduğu için iyileşme süreci de kişiye özgüdür.
Gluten hassasiyetine sahip olan kişiler genellikle çölyak hastalarından daha rahattır çünkü ince bağırsak hasarı görülmez ve kalıcı zarar riski daha düşüktür. Ancak uzun vadede gluten hassasiyetine sahip olan kişilerde osteoporoz veya demir eksikliği gibi sorunlar ortaya çıkabilir.
31.12.2023 17:00 tarihinde Ceren Aydın tarafından yazıldı.