Son yıllarda gluten hassasiyeti, çölyak hastalığından farklı olarak daha yaygın bir şekilde duyulan bir sağlık sorunudur. Gluten, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan bir proteindir. Bazı insanlar gluteni sindiremez veya tolere edemez, bu nedenle buğday bazlı gıdalar tüketildiğinde bağışıklık sistemi tepki gösterebilir. Bu yazımızda gluten hassasiyetinin belirtilerini ve tanısını ele alacağız.
Gluten Hassasiyeti Nedir?
Gluten hassasiyeti veya non-çölyak gluten hassasiyeti (NÇGH), çölyak hastalığına benzer semptomlara yol açabilen bir durumdur. Ancak NÇGH, çölyak hastalığından farklı olarak bağışıklık sistemi aracılı tepkiler içermez. Bu nedenle NÇGH tanısı koymak daha zordur.
Gluten Hassasiyetinin Belirtileri Nelerdir?
Gluten hassasiyeti belirtileri çeşitlilik gösterebilir ve her bireyde farklılık gösterebilir. Bununla birlikte, gluten hassasiyetine sahip olan bazı kişilerde şu belirtiler görülebilir:
1. Karın Ağrısı ve Şişkinlik: Gluten hassasiyeti olan bireylerde karın ağrısı ve şişkinlik sık görülen belirtilerdendir. Bu durum genellikle gluten içeren gıdalar tüketildikten sonra ortaya çıkar.
2. İshal veya Kabızlık: Gluten hassasiyeti olan kişilerde sindirim sistemi sorunları sıkça görülür. İshal veya kabızlık gibi sindirim problemleri yaygındır.
3. Baş Ağrısı: Gluten hassasiyeti baş ağrısına da sebep olabilir. Özellikle migren tipi baş ağrıları gluten tüketimiyle ilişkilendirilebilir.
4. Yorgunluk ve Halsizlik: Gluten hassasiyetine sahip olan kişilerde yorgunluk ve halsizlik hissi sıkça yaşanır. Bu durum, vücudun gluten içeren gıdalara karşı verdiği tepkinin enerji kaybına neden olmasıyla ilgilidir.
5. Deri Problemleri: Gluten hassasiyeti bazen cilt problemlerine de yol açabilir. Egzama, dermatit veya döküntüler gibi deri rahatsızlıkları yaygın belirtiler arasındadır.
6. Kas ve Eklem Ağrısı: Gluten hassasiyetine sahip olan bazı kişilerde kas ve eklem ağrısı görülebilir. Bu durum, vücudun bağışıklık sisteminin gluteni yabancı bir madde olarak algılaması sonucu ortaya çıkabilir.
7. Depresyon ve Anksiyete: Gluten hassasiyetinin psikolojik etkileri de olabilir. Bazı çalışmalar, gluten intoleransının depresyon, anksiyete veya sinirlilik gibi ruh hali bozukluklarına yol açabileceğini göstermiştir.
Gluten Hassasiyetinin Tanısı Nasıl Konulur?
Gluten hassasiyetinin tanısı koymak zorlu bir süreç olabilir çünkü spesifik bir laboratuvar testi bulunmamaktadır. Bununla birlikte, gluten intoleransından şüpheleniliyorsa aşağıdaki adımlar izlenebilir:
1. Diyet Günlüğü Tutma: Gluten intoleransından şüphelenilen bireyler öncelikle bir diyet günlüğü tutmalıdır. Hangi gıdaların tüketildiği ve hangi semptomların ortaya çıktığı kaydedilmelidir.
2. Glutensiz Diyet Uygulama: Şüpheli gıdaların uzaklaştırılmasıyla glutensiz bir diyet uygulanmalıdır. Bu süre boyunca semptomların düzelip düzelmediği takip edilmelidir.
3. Tekrar Dene Testi: Glutensiz diyetin ardından şüpheli gıdalardan tekrar deneme yapılmalıdır. Eğer semptomlar geri dönerse, büyük olasılıkla gluten intoleransından kaynaklanmaktadır.
4. Doktora Başvurma: Şüpheler devam ederse veya semptomlar ciddiyet kazanırsa doktora başvurulmalıdır. Doktor fiziksel muayene yapacak ve kan testleri ile diğer laboratuvar tetkikleri isteyebilir.
5. Çölyak Hastalığı Testleri: Çölyak hastalığı dışlanmalıdır çünkü bu hastalığın tanısı laboratuvar testleri ile konulabilir.
30.12.2024 06:00 tarihinde Deniz Rümeysa Gökçe tarafından yazıldı.