Son yıllarda gluten hassasiyeti ve gluten intoleransı gibi sağlık sorunlarıyla ilgili farkındalık artmıştır. Gluten, buğday, arpa ve çavdarda bulunan bir protein kompleksidir. Özellikle çölyak hastalığı olan kişilerde gluten tüketimi bağışıklık sistemi tepkime göstererek ince bağırsakta hasara yol açar. Bunun yanı sıra gluten hassasiyeti olan bireylerde de benzer semptomlar görülebilir.
Gluten hassasiyeti, çölyak hastalığından farklıdır. Çölyak hastalığı otoimmün bir hastalıktır ve gluten tüketimi ince bağırsakta kalıcı hasara neden olurken, gluten hassasiyetinde bu hasar gözlenmez. Ancak her iki durumda da gluten tüketimi sonucu benzer semptomlar ortaya çıkabilir.
Gluten hassasiyetinin belirtileri genellikle sindirim sistemiyle ilgilidir. Bu belirtiler arasında karın ağrısı, gaz, şişkinlik, ishal veya kabızlık yer alabilir. Ayrıca yorgunluk, halsizlik, deride döküntüler ve kilo kaybı gibi semptomlar da görülebilir.
Gluten içeren yiyeceklerin tüketildiği birçok diyetten uzak durmak gerekmektedir. Bu nedenle hangi yiyeceklerin gluten içerdiğini bilmek oldukça önemlidir. İşte hangi yiyeceklerde gluten bulunduğuna dair bir liste:
1. Buğday: Glutenin en yaygın kaynağı buğdaydır. Ekmek, makarna, kraker, bisküvi gibi birçok temel gıda ürününde buğday kullanılır.
2. Arpa: Arpa da gluten içeren bir tahıl olarak kabul edilir ve birçok alkollü içecekte kullanılır.
3. Çavdar: Çavdar ekmeği ve diğer çavdar bazlı ürünler de gluten içerir.
4. Bulgur: Bulgur pilavında yaygın olarak kullanılan bu tahıl da gluten içeren yiyecekler arasındadır.
5. Yulaf: Yulaf doğası gereği gluten içermese de genellikle aynı ortamda işlendiği buğdayla kontaminasyon riski vardır. Bu nedenle çölyak hastalarının yulaf tüketimine dikkat etmesi gerekmektedir.
6. Sebzeler: Doğal olarak sebzelerde gluten bulunmaz ancak hazır soslar veya marine edilmiş sebzelerde gluten olabilir.
7. Soslar ve baharatlar: Bazı hazır soslar ve baharat karışımları glütenden yapılmış dolgu maddeleri içerebilir. Etiket okumak önemlidir.
8. Hazır gıdalar: Birçok hazır gıda ürününde gizli gluten bulunabilir. Özellikle paketlenmiş atıştırmalıklar, cipsler ve kuruyemişler üzerinde etiketleri kontrol etmek önemlidir.
9. Şekerli ürünler: Pasta, kek, kurabiye gibi şekerli ürünler genellikle buğday unu kullanılarak yapılır ve dolayısıyla gluten içerir.
10. İçecekler: Bazı içeceklerde malt özütü veya arpa şurubu gibi malzemeler kullanılabilir ve bunlar da gluten içerebilir.
Gluten hassasiyetine sahip olan kişiler için glütensiz diyet uygulamak önemlidir. Glütensiz diyet, tamamen glütensiz olan besinleri tercih etmeyi gerektirebilir ya da glütensiz alternatifleri kullanmayı içerebilir.
Glütensiz alternatifler arasında pirinç unu, mısır unu, patates unu gibi un çeşitleri yer alırken; glütensiz ekmek, makarna, bisküvi gibi ürünler de mevcuttur.
13.03.2024 09:00 tarihinde Gizem Yaman tarafından yazıldı.