Son yıllarda gluten hassasiyeti ve glutensiz beslenme konuları sıkça gündeme gelmiştir. Birçok insan gluten içeren gıdaları tüketmekte zorlanırken, bazıları ise glutensiz bir diyeti tercih etmektedir. Peki, gluten nedir? Gluten hassasiyeti nedir? Glutensiz beslenme nasıl yapılır? Bu soruların cevaplarını bu makalede bulabilirsiniz.
Gluten, buğday, arpa ve çavdarda bulunan bir protein bileşenidir. Bu protein, hamurun esnekliğini artırarak ekmek ve benzeri yiyeceklerin yapısını oluşturur. Gluten ayrıca tahıl ürünleri için lezzet ve kıvam sağlamaktadır. Bu nedenle, gluten içermeyen alternatiflerle pişirilen yiyecekler genellikle daha kuru ve kırılgandır.
Gluten hassasiyeti veya glutensiz beslenme, sindirim sistemiyle ilişkili bir dizi semptomu olan bir durumdur. Bunlar arasında karın ağrısı, şişkinlik, gaz, ishal veya kabızlık yer almaktadır. Bazı insanlar bu semptomları hafif bir şekilde yaşarken, diğerleri için oldukça rahatsız edici olabilir. Yine de gluten hassasiyetinin tam olarak neyden kaynaklandığı bilinmemektedir ve kesin tanısı zordur.
Bununla birlikte, çölyak hastalığı adı verilen bir durum da gluten hassasiyetine benzer semptomlara neden olabilir. Çölyak hastalığı bağışıklık sisteminin tahıl proteinine saldırması sonucu ortaya çıkar. Bu durumda vücuttaki bağışıklık sistemi ince bağırsaktaki villus adı verilen yapıları tahrip eder ve sindirim sürecini olumsuz etkiler.
Çölyak hastalığı olan kişiler için glutensiz beslenme tek seçenektir. Glutensiz bir diyet uygulayan kişilerin tüketmesi gereken gıdalar şunlardır: pirinç, mısır, patates, fasulye, mercimek gibi tahıl veya baklagiller; etler; meyve ve sebzeler; süt ürünleri; yumurta vb.
Ancak çölyak hastalığı dışında gluten hassasiyetine sahip olanlar da glutensiz beslenmeyi tercih edebilirler. Özellikle son yıllarda sağlıklı yaşam trendleriyle birlikte bu tercih artmıştır. Gluten içeren gıdalardan kaçınmanın sindirim sistemi üzerinde olumlu etkileri olduğu düşünülürken, bilimsel kanıtlar henüz yetersizdir.
Glutensiz beslenmenin dezavantajları da vardır. Öncelikle glutensiz ürünler genellikle daha pahalıdır ve bulunması zor olabilir. Ayrıca bu tarz ürünler genellikle daha az lif içerirler ve bazı önemli vitamin ve minerallerden yoksundurlar. Bu nedenle glutensiz bir diyet uygulayanların beslenmelerini dikkatli şekilde planlamaları gerekmektedir.
Her iki durumda da önemli olan doğru bilgiye sahip olmak ve uzman tavsiyesi almak önemlidir. Eğer gluten hassasiyetiniz olduğunu düşünüyorsanız bir doktora başvurmalısınız. Doktorunuz gerekli testleri yaparak kesin teşhis koyacak ve size uygun tedavi yöntemini belirleyecektir.
06.12.2023 09:26 tarihinde Ahmet Selim Özsoy tarafından yazıldı.