Son yıllarda sağlık konularında artan bilinç ve gluten hassasiyetine olan ilgi, bu konuda daha fazla bilgi edinmemizi sağlamıştır. Gluten, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan bir protein grubudur ve bazı insanlar bu proteine karşı hassasiyet geliştirirler. Gluten hassasiyeti olan kişilerde çeşitli belirtiler görülebilir ve bu nedenle doğru beslenme önemlidir.
Gluten hassasiyeti, çölyak hastalığı ile karıştırılmamalıdır. Çölyak hastalığı, bağışıklık sisteminin tahıl proteinlerine karşı tepki vermesi sonucu ortaya çıkan bir otoimmün hastalıktır. Çölyak hastaları gluten içeren yiyecekleri tamamen kesmelidirler. Gluten hassasiyeti olanlar ise gluten tüketimini sınırlamak veya azaltmak zorunda olabilirler ancak gluten içeren gıdalardan tamamen kaçınmalarına gerek yoktur.
Gluten hassasiyeti olan kişiler için beslenme önerilerine geçmeden önce, hangi gıdaların gluten içerdiğini bilmek önemlidir. Buğday, arpa, çavdar gibi tahıllar gluten içeren en yaygın gıdalardır. Bunun yanında, ekmekler, makarnalar, bisküviler ve kekler gibi birçok hazır gıda da gluten içerebilir. Ayrıca soslar, salata sosları, ketçap gibi bazı soslar da glutene sahip olabilir.
Gluten hassasiyeti olan kişilerin dikkate alması gereken ilk nokta, glütensiz alternatifleri tercih etmektir. Bugün pek çok markette glütensiz ürünler bulunmaktadır. Glütensiz ekmekler, makarnalar ve unlar gibi gıdalar rahatlıkla bulunabilir. Bunun yanında pirinç, mısır ve patates gibi glütensiz tahılları tercih etmek de mümkündür.
Bir diğer önemli nokta ise dikkatli etiket okumaktır. Market raflarında yer alan birçok üründe "glütensiz" ibaresi yer alsa da bu her zaman gerçeği yansıtmayabilir. Ürün etiketlerini detaylı bir şekilde incelemek ve güvenilir markaların ürünlerini tercih etmek önemlidir.
Gluten hassasiyeti olan kişilerin dikkat etmesi gereken diğer bir nokta da kontaminasyondur. Kontaminasyon, glütensiz bir ürünün başka bir ürünle temas etmesi sonucu gluten içermesi anlamına gelir. Bu nedenle glütensiz ürünleri aynı tabakta veya aynı pişirme ekipmanlarıyla hazırlamak kontaminasyona neden olabilir. Ayrıca restoranlarda da dikkatli olmak ve özel taleplerde bulunmak önemlidir.
Gluten hassasiyeti olan kişiler için beslenme önerisi olarak çeşitli besin gruplarına odaklanmak gerekmektedir. Protein kaynakları olarak tavuk, hindi, balık ve yumurta tercih edilebilir. Kinoa gibi glütensiz tahıl alternatifleri kullanarak karbonhidrat ihtiyacını karşılamak mümkündür.
Sebzeler gluten hassasiyeti olan kişilerin rahatlıkla tüketebileceği besinlerdir. Yeşil yapraklı sebzeler, havuç, kabak gibi sebzelerden zengin bir diyet sindirim sistemi sağlığına katkıda bulunabilir.
Fındık ve tohumlar da gluten hassasiyeti olanların tüketebileceği sağlıklı atıştırmalıklardan biridir. Badem, ceviz, ay çekirdeği gibi fındık ve tohumlar hem protein hem de omega-3 yağ asidi kaynağıdır.
Süt ürünleri konusunda ise dikkatli olmak gerekmektedir. Bazı gluten hassasiyeti olan kişilerde laktoz intoleransına bağlı sorunlar da görülebilir. Bu nedenle süt ürünleri tüketimi bireysel olarak değerlendirilmelidir.
Son olarak lifli gıdaların tüketimi de sindirim sistemi sağlığı açısından önemlidir. Tam tahıl alternatifleri yerine glütensiz lif kaynaklarına yönelmek gerekmektedir.
Gluten hassasiyetinin belirti ve şiddeti her bireyde farklılık gösterebilir; bu nedenle herkesin kendi bedenine en iyi uyacak diyeti deneyerek bulması önemlidir. Bir uzmana danışmak da doğru beslenme planının oluşturulmasında yardımcı olabilir.
07.12.2023 18:52 tarihinde Hakan Demir tarafından yazıldı.