Son yıllarda gluten hassasiyeti giderek daha fazla kişide görülen bir sorun haline gelmiştir. Gluten, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan bir protein kompleksidir. Bazı insanlar gluten tüketimi sonucunda bağışıklık sisteminin tepki göstermesiyle ortaya çıkan çeşitli semptomlar yaşayabilirler. Bu semptomların şiddeti ve süresi kişiden kişiye değişiklik gösterebilir.
Gluten hassasiyetinin belirtileri arasında sindirim sorunları, cilt problemleri, baş ağrısı, yorgunluk, halsizlik, kilo kaybı veya kilo alma, kas ağrıları ve eklem sertlikleri yer alır. Bu semptomlar genellikle gluten içeren yiyeceklerin tüketilmesinden sonra ortaya çıkar ve glutenin vücutta sindirilmesinde sorun yaşayan kişilerde daha belirgin hale gelir.
Gluten hassasiyetinin kesin nedenleri tam olarak bilinmemektedir ancak bazı faktörler rol oynayabilir. Genetik yatkınlık, bağırsak florasındaki dengesizlik, stres, enfeksiyonlar ve hormonal değişiklikler gluten hassasiyetini tetikleyebilir. Bununla birlikte, doğru teşhis konulmadan gluten içeren yiyecekleri tamamen kesmek yerine diğer sorunların altında yatan nedenleri araştırmak önemlidir.
Gluten hassasiyetinin teşhisi için bir dizi test yapılabilir. Bu testler arasında kan testleri, dışkı analizi ve biyopsi bulunur. Kan testleri ile gluten intoleransını doğrulamak mümkün olabilir ancak bu testler tam olarak güvenilir değildir ve yanlış sonuçlar verebilir. Dışkı analizi ise bağırsaktaki iltihaplanma ve besin emilimiyle ilgili bilgiler sağlayabilir. Biyopsi ise bağırsak dokusunun incelenmesini sağlar.
Gluten hassasiyetini kontrol altına almak için en etkili yöntem gluten içeren yiyecekleri diyetten tamamen çıkarmaktır. Gluten içeren tahılların yerine alternatif tahıllar kullanılabilir. Buğday yerine pirinç, mısır veya darı tercih edilebilir. Ayrıca glütensiz ürünler artık birçok markette bulunmaktadır ve bu ürünler tüketilebilir. Gluten içeren soslar, baharatlar ve hazır gıdalar da dikkatle incelenmelidir.
Gluten hassasiyeti olan kişiler ayrıca bağırsak sağlıklarına da dikkat etmelidirler. Probiyotik takviyeler almak veya fermente gıdalar tüketmek bağırsak florasını dengelemeye yardımcı olabilir. Ayrıca glutensiz diyet ile birlikte anti-enflamatuar besinler tüketmek de semptomları azaltmada yardımcı olabilir. Örneğin zencefil, zerdeçal, omega-3 yağ asitleri gibi besinler anti-enflamatuar özelliklere sahiptir.
Bazı insanlar için sadece glütensiz diyet yeterli olmayabilir. Ek olarak bazen laktoz intoleransının da gluten hassasiyeti ile ilişkili olabileceği unutulmamalıdır. Laktoz intoleransının semptomları da gluten hassasiyetindeki semptomlara benzer olabilir. Bu nedenle laktoz intoleransının da kontrol altına alınması gerekebilir.
30.03.2024 08:00 tarihinde Melis Şahin tarafından yazıldı.