Gluten Hassasiyeti ve Glutensiz Diyetlerin Etkisi
Son yıllarda sağlıklı beslenme konularıyla ilgilenen insanlar arasında gluten hassasiyeti ve glutensiz diyetler hakkında büyük bir ilgi artışı yaşanmaktadır. Gluten, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan bir proteindir ve bazı insanlar bu proteine karşı hassasiyet gösterebilir. Bu yazıda, gluten hassasiyeti, glutensiz diyetlerin etkisi ve bu konudaki son bilimsel çalışmalar hakkında daha fazla bilgi edineceksiniz.
Gluten Hassasiyeti Nedir?
Gluten hassasiyeti, gluten içeren yiyecekleri tüketen bazı insanlarda ortaya çıkan belirtilerle kendini gösteren bir durumdur. Bu belirtiler arasında karın ağrısı, şişkinlik, gaz, ishal veya kabızlık, yorgunluk, baş ağrısı ve cilt problemleri yer alabilir. Gluten hassasiyetinin nedenleri tam olarak anlaşılamamış olsa da bağışıklık sisteminin gluteni yabancı bir madde olarak algılamasıyla ilişkili olduğu düşünülmektedir.
Gluten intoleransının en ciddi formu olan çölyak hastalığı ise glutensiz bir diyete kesinlikle ihtiyaç duyan bir otoimmün hastalıktır. Çölyak hastalarında bağışıklık sistemi gluteni yok etmek için ince bağırsağı hedef alan antikorlar saldırır. Bu durum ince bağırsakta hasara neden olur ve besin emilimini bozar. Çölyak hastalarının glutensiz bir diyet uygulamaları hayati önem taşımaktadır.
Glutensiz Diyetlerin Etkisi
Glutensiz diyetler, gluten içermeyen yiyeceklerin tercih edildiği bir beslenme biçimidir. Gluten hassasiyeti olan veya çölyak hastalığı bulunan kişiler için tek seçenek olan glutensiz diyetler, son yıllarda popülerliği artan bir trend haline gelmiştir. Peki, glutensiz diyetler gerçekten etkilidir mi?
Bazı kişiler glutensiz bir diyete başladığında belirtilerinde belirgin bir iyileşme olduğunu rapor etse de bu durum herkes için geçerli değildir. Bazı çalışmalar, gluten intoleransının yaygın olmadığını ve aslında psikolojik faktörlerin belirtileri tetikleyebileceğini göstermektedir. Yani bazı kişilerdeki iyileşme placebo etkisinden kaynaklanabilir.
Ancak yapılan diğer çalışmalar gluten hassasiyetinin gerçek bir durum olduğunu ve glutensiz diyet uygulandığında belirtilerin azaldığını göstermektedir. Özellikle irritabl bağırsak sendromu (IBS) olan kişilerde glutenin semptomları kötüleştirebileceği bulunmuştur. Bu nedenle bazı uzmanlar gluten hassasiyetinin daha yaygın olduğunu düşünmektedir.
01.12.2023 14:00 tarihinde Deniz Rümeysa Gökçe tarafından yazıldı.