Son yıllarda sağlıklı beslenme ve yaşam tarzına olan ilgi arttıkça, birçok kişi gluten hakkında daha fazla bilgi edinmek istemektedir. Gluten, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan bir protein kompleksidir. Bu makalede, glutenin ne olduğu, kimlerin gluteni diyetlerinden çıkarması gerektiği ve gluten içeren gıdalar hakkında bilmeniz gerekenler hakkında daha fazla bilgi vereceğiz.
Gluten Nedir?
Gluten, buğdayın yapısını oluşturan iki ana proteinden oluşan bir protein kompleksidir. Bu iki protein gliadin ve glutenin adını taşır. Gluten, tahılın elastik yapısını sağlar ve ekmeğin kabarmasını ve şekil almasını sağlar. Ayrıca gıdalara dayanıklılık katar ve onları daha uzun süre taze tutar.
Kimler Gluteni Diyetinden Çıkarmalı?
Çölyak hastalığı veya glutensiz diyete ihtiyaç duyan başka bir durumu olmayan insanlar genellikle gluten tüketebilirler. Ancak bazı insanlar gluten intoleransı veya hassasiyetine sahip olabilir. Çölyak hastalığı, bağışıklık sisteminin gluteni sindiremediği bir otoimmün hastalıktır. Gluten tüketildiğinde bağırsaktaki villus adı verilen yapılar hasar görür ve sindirim sorunlarına yol açabilir.
Gluten intoleransı veya hassasiyeti olan kişilerde ise benzer semptomlar görülebilir ancak çölyak hastalığındaki gibi bağırsak hasarı meydana gelmez. Bu kişiler de genellikle glutensiz bir diyet izlemeyi tercih ederler.
Çölyak Hastalığı Belirtileri Nelerdir?
Çölyak hastalığının belirtileri her bireyde farklılık gösterebilir. Bununla birlikte, en yaygın belirtiler şunlardır:
- Karın ağrısı
- İshal
- Kabızlık
- Gaz
- Bulantı
- Kusma
- Yorgunluk
- Deri döküntüleri
- Anemi (kansızlık)
- Kemik erimesi
Glutensiz Diyet Nasıl Uygulanır?
Eğer çölyak hastasıysanız veya gluten intoleransınız varsa glutensiz bir diyet uygulamanız gerekmektedir. Glutensiz diyet, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllardan yapılan yiyecekleri tamamen ortadan kaldırmanız anlamına gelir. Bunun yerine glütensiz tahıllar ve unlar kullanabilirsiniz.
Glutensiz tahıl alternatifleri arasında pirinç, mısır, patates, quinoa ve darı bulunur. Glutensiz un alternatifleri olarak da pirinç unu, patates unu, mısır unu ve badem unu kullanabilirsiniz. Ayrıca marketlerde artık glütensiz ürünler de bulmak mümkündür.
Ancak dikkat etmeniz gereken nokta sadece "glutensiz" etiketi taşıyan ürünleri tüketmek değildir. Bunların yanında da sağlıklı beslenmeye dikkat etmek önemlidir. Özellikle işlenmiş gıdalarda bulunan şeker ve yağ miktarına dikkat etmelisiniz.
Gluten İçeren Gıdalar Hangileridir?
Gluten içeren gıdalar genellikle buğday, arpa ve çavdar içeren ürünlerden oluşur. İşte bazı yaygın gluten kaynakları:
- Ekmek
- Makarna
- Bulgur
- Bisküvi
- Kek
- Krakerler
- Unlu mamuller (kurabiyeler, pastalar vb.)
- Bira
Ayrıca işlenmiş gıdalarda da gluten bulunabilir. Hazır soslar, salata sosları, hazır çorbalar gibi ürünlerde gizli gluten kaynakları bulunabilir. Bu nedenle etiket okuma alışkanlığı kazanmak önemlidir.
11.12.2023 21:52 tarihinde Tolga Can Çetin tarafından yazıldı.