Günümüzde birçok insan, sağlıklı bir yaşam sürdürmek ve beslenme alışkanlıklarını düzene sokmak için çeşitli diyetler denemektedir. Bu diyetlerden biri de gluten free diyetidir. Gluten free diyeti, son yıllarda popüler hale gelmiştir ve birçok kişi tarafından tercih edilmektedir. Peki, gluten free diyeti nedir ve kimlere uygulanır?
Gluten, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan bir proteindir. Glutenin bazı insanlarda sindirim sistemi sorunlarına yol açabildiği bilinmektedir. Özellikle çölyak hastalığı olan bireylerde gluten tüketimi ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Çölyak hastalığı, bağışıklık sisteminin gluteni zararlı bir madde olarak algılaması sonucu bağırsaklarda hasara yol açan bir otoimmün hastalıktır.
Gluten free diyeti, buğday, arpa, çavdar ve glütensiz olduğu belirtilmeyen ürünlerin tüketiminden kaçınmayı içerir. Yani bu diyette glütensiz yiyecekler tercih edilir. Glütensiz yiyecekler arasında pirinç, mısır, patates, quinoa gibi tahıllar yer alır. Ayrıca sebze, meyve, et, balık ve baklagiller de glütensiz beslenmenin temelini oluşturur.
Gluten free diyetinin en yaygın nedeni çölyak hastalığıdır. Çölyak hastaları gluten tükettiklerinde ince bağırsaklarında iltihaplanma ve hasar oluşabilir. Bu da besin emilimini engeller ve birçok sağlık sorununa yol açabilir. Bu nedenle çölyak hastalarının ömür boyu gluten içermeyen bir diyet uygulamaları gerekmektedir.
Bunun yanında hassas bağırsak sendromu olan kişiler de gluten free diyetine başvurabilirler. Hassas bağırsak sendromu (IBS), sindirim sistemi sorunlarına yol açan kronik bir durumdur. IBS semptomları arasında karın ağrısı, şişkinlik, gaz ve ishal yer alır. Birçok kişi IBS semptomlarını gluten tüketiminden kaçınarak hafifletebilir.
Ayrıca dermatit herpetiformis adı verilen cilt hastalığı olan bireyler de gluten free diyetine ihtiyaç duyarlar. Dermatit herpetiformis kabarcıklara neden olan kaşıntılı bir deri rahatsızlığıdır ve genellikle çölyak hastalığı ile ilişkilidir. Bu hastalığa sahip kişilerin de ömür boyu gluten içermeyen bir diyet uygulamaları gerekmektedir.
Bazı insanlar ise çeşitli sağlık sorunlarına veya intoleranslara sahip oldukları için gluten free diyetine başvururlar. Örneğin migren atakları yaşayan kişilerde gluten tüketiminin migreni tetikleyebileceği bilinmektedir. Bu nedenle migren ataklarından korunmak için bazı kişiler glütensiz beslenmeye geçerler.
Bazı çalışmalara göre ise otizm spektrum bozukluğu olan bireylerde gluten free diyetinin semptomları hafifletebileceği düşünülmektedir. Ancak bu konuda yapılan araştırmalar henüz kesin sonuçlar vermemiş olup daha fazla çalışma yapılması gerekmektedir.
14.03.2024 20:52 tarihinde Mehmet Kayacı tarafından yazıldı.