Gıda Alerjileri: Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi
Gıda alerjileri, vücudun bağışıklık sisteminin belirli bir gıdaya karşı aşırı tepki vermesiyle ortaya çıkan bir durumdur. Bu durum, hafif rahatsızlıklardan, ciddi yaşamı tehdit eden reaksiyonlara kadar değişebilir. Gıda alerjileri her yaştan insanı etkileyebilir ve çocuklarda daha sık görülme eğilimindedir. Bu makalede, gıda alerjilerinin nedenleri, belirtileri ve tedavisi üzerine bilgi vereceğiz.
Gıda alerjilerinin temel nedeni, vücudun bir gıdada bulunan proteinlere karşı bağışıklık tepkisidir. Bağışıklık sistemi normalde yabancı maddelere karşı koruma sağlar ancak bazen yanlışlıkla zararsız olan bir gıdaya da saldırabilir. Bunun sonucunda, histamin ve diğer kimyasalların salınımına yol açar ve bu da alerjik reaksiyonlara sebep olur. Genetik faktörler gıda alerjilerinde önemli bir rol oynayabilir; ailede alerji öyküsü olan kişilerin gıda alerjisine yakalanma riski daha yüksektir.
Gıda alerjilerinin belirtileri genellikle hemen ortaya çıkar ancak bazen zaman içinde gelişebilir. En sık rastlanan belirti deride kızarıklık, kaşıntı veya kabarıklık şeklinde görülen döküntülerdir. Bunun yanında, gözlerde sulanma, burun akması, hapşırma gibi solunum yolu belirtileri de görülebilir. Sindirim sistemini etkileyen belirtiler arasında mide bulantısı, kusma, ishal veya karın ağrısı yer alır. Ayrıca nefes alma güçlüğü, baş dönmesi veya bayılma gibi ciddi semptomlar da ortaya çıkabilir.
Gıda alerjisi en sık görülen gıdalar arasında süt ürünleri, yumurta, fındık ve fıstık gibi kuruyemişler, balık ve deniz ürünleri, buğday gibi tahıl ürünleri ile soya yer almaktadır. Ancak herhangi bir gıdaya karşı alerji oluşabilir. Özellikle bebeklerde süt proteini ve yumurta gibi gıdalara karşı alerji yaygındır.
Gıda alerjisinin teşhisi için doktorlar genellikle tıbbi öyküyü inceleyerek başlarlar. Hastanın hangi gıdalarla temas edildiği veya hangi gıdaların tüketildiği önemli bir bilgidir. Ayrıca fiziksel muayene yapılır ve bazen kan testleri veya deri testleri gerekebilir. Kan testleri IgE antikorlarını ölçerek hangi gidalara karşı duyarlılık olduğunu tespit etmeye yardımcı olabilirken deri testleri ise potansiyel tetikleyicilere karşı ciltteki reaksiyonları kontrol etmek için kullanılır.
Gıda alerjisinin tedavisi genellikle tetikleyiciyi tamamen kaçınmakla başlar. Doktor tarafından tanısı konulan bir gida alerjisi olan kişiye mutlaka o gidadan uzak durması önerilir ve bu konuda eğitim verilir. Örneğin süt proteini veya fındığa karşı alerjisi olan bir kişi süt ürünleri veya fındığı içeren yiyeceklerden tamamen uzak durmalıdır.
Acil durumlarda ise anafilaksi adlı ciddi bir reaksiyon söz konusu olabilir. Bu durum hayati tehlike arz edebilir ve hemen tıbbi müdahale gerektirebilir. Anafilaktik şok semptomları arasında nefes darlığı, düşük tansiyon, bayılma ve dil veya yüzde şişlik yer alır.
Bazı durumlarda doktor ilaç tedavisi önerebilir. Antihistaminikler kaşıntının azalmasına yardım edebilirken kortikosteroidler ise daha ciddi semptomları kontrol altına almaya yardım edebilir. Epinefrin adlı ilaç ise anafilaktik reaksiyonların tedavisinde kullanılır ve kişiye kendisine acil durumlarda uygulamasını öğretmek önemlidir.
17.12.2023 21:52 tarihinde Yasemin Kaya Serezli tarafından yazıldı.