Günümüzde birçok insan sindirim sistemi sorunlarıyla mücadele etmektedir. Bu sorunlar arasında irritabl bağırsak sendromu, şişkinlik, gaz, karın ağrısı, ishal ve kabızlık gibi rahatsızlıklar bulunur. Sindirim sorunlarının çözümü için birçok farklı diyet ve tedavi yöntemi önerilirken, son yıllarda FODMAP diyeti oldukça popüler hale gelmiştir.
FODMAP diyeti nedir?
FODMAP, "fermente olabilir oligosakkaritlar, disakkaritler, monosakkaritler ve poliol" kelimelerinin baş harflerinden oluşan bir akronimdir. Bu kelime grubu, sindirim sistemine zarar verebilen ve belirli yiyeceklerde doğal olarak bulunan bazı karbonhidratlara atıfta bulunur. FODMAP'lar, sindirim sistemi tarafından tam olarak sindirilemeyen veya emilemeyen bileşiklerdir.
Bu bileşiklerin bağırsakta fermentasyon sürecine tabi tutulması sonucunda gaz üretimi artar ve su tutulumu artar. Bu durum da irritabl bağırsak sendromu (IBS) semptomlarını tetikleyebilir. Bu nedenle FODMAP diyeti, IBS semptomlarını kontrol altına almaya yardımcı olmak için tasarlanmıştır.
FODMAP diyeti nasıl uygulanır?
FODMAP diyeti genellikle üç aşamadan oluşur: elimitasyon, provokasyon ve reintegrasyon.
Elimitasyon aşamasında, potansiyel olarak problemli olan yiyecekleri diyetten tamamen çıkarılır. Bu aşamada FODMAP içeren yiyeceklerden kaçınmak önemlidir. Bunlar arasında soğan, sarımsak, buğday, meyve suları, kafeinli içecekler ve şeker alkolleri gibi birçok yaygın gıda bulunur.
Provokasyon aşamasında ise elimine edilen yiyecekler tekrar tek tek diete eklenerek vücudun nasıl tepki verdiği gözlemlenir. Bu süreçte semptomların izlenmesi çok önemlidir. Hangi yiyeceğin semptomları tetiklediği belirlendikten sonra bu yiyeceklerden uzak durmak gerekmektedir.
Reintegrasyon aşamasında ise bazı FODMAP'ları yeniden yemekle başlanır ve vücudun nasıl tepki verdiği izlenir. Bu aşama kişiye özeldir ve bireyin tolerans seviyesini belirlemeye yardımcı olur.
Kimlere uygulanabilir?
FODMAP diyeti özellikle irritabl bağırsak sendromu (IBS) olan kişilere önerilmektedir. IBS semptomları olan kişilerde gaz, şişkinlik, karın ağrısı, ishal ve kabızlık gibi rahatsızlıklar sıklıkla görülür. Ancak FODMAP diyeti sadece IBS hastalarına değil, çeşitli sindirim sorunları yaşayan herkese uygulanabilir.
Ayrıca Crohn hastalığı gibi inflamatuar bağırsak hastalığı olan kişilerde de FODMAP diyetinin faydalı olabileceği düşünülmektedir. Ancak bu durumda doktor kontrolünde ve uzman bir beslenme uzmanının rehberliğinde uygulanması daha uygun olacaktır.
Hamilelik döneminde veya emziren annelerde de FODMAP diyetinin uygulanmasının güvenli olduğu düşünülmektedir. Ancak bu dönemde de bir uzmana danışmak önemlidir.
16.12.2023 17:39 tarihinde Ahmet Kocabaş tarafından yazıldı.