Demir eksikliği, dünya genelinde en sık rastlanan beslenme sorunlarından biridir. Bu durum, demir mineralinin yeterli miktarda alınamadığı veya emilemediği durumlarda ortaya çıkar. Demir, vücutta oksijen taşıma fonksiyonunu yerine getiren hemoglobin molekülünün yapısında bulunan önemli bir elementtir. Bu nedenle demir eksikliği, birçok sağlık sorununa yol açabilir.
Demir eksikliğinin belirtileri arasında en yaygın olanı halsizlik ve yorgunluktur. Vücutta demir azlığı olduğunda dokulara yeterince oksijen taşınamaz ve bu da enerji eksikliğine neden olur. Bunun yanı sıra, demir eksikliği olan kişilerde soluk cilt, nefes darlığı, baş dönmesi, çarpıntı gibi semptomlar da görülebilir. Saç dökülmesi, tırnaklarda kırılma ve çatlamalar da demir eksikliğinin belirtisi olabilir.
Demir eksikliği risk faktörleri arasında kadınlar için adet dönemi önemlidir. Her ay kan kaybeden kadınlar, daha fazla demire ihtiyaç duyarlar ve bu nedenle demir eksikliği riski altındadırlar. Gebelik döneminde de demir ihtiyacı artar ve anne adayları bu süreçte daha hassas olmalıdır. Demir eksikliği ayrıca vegan veya vejetaryen diyet uygulayan kişilerde de daha sık görülebilir. Çünkü bitkisel kaynaklardaki demirden vücut daha az oranda faydalanır.
Demir eksikliği teşhisi konulduğunda tedavi yöntemleri arasında beslenme düzenlemesi ve takviye kullanımı bulunur. İlk olarak, demirden zengin gıdaların tüketimi artırılmalıdır. Kırmızı et, tavuk, balık gibi hayvansal kaynaklı proteinler yüksek miktarda demir içerir. Ayrıca kuru baklagiller, kuruyemişler ve yeşil yapraklı sebzeler de önemli birer demir kaynağıdır.
Beslenme düzenlemesi yanında, doktor tarafından önerilen demir takviyeleri kullanılabilir. Bu takviyeler genellikle ağızdan alınan tabletler şeklinde kullanılır. Takviye kullanımının dozajı ve süresi ise kişinin ihtiyacına göre değişebilir. Daha ciddi vakalarda ise demiri damar yolundan almak gerekebilir.
Demir emilimini arttırmak için C vitamini gibi bazı besinlerin tüketimi de önemlidir. C vitamini içeren meyveler (portakal, mandalina) ve sebzeler (brokoli, karnabahar) ile birlikte tüketilen demirden vücut daha fazla fayda sağlar.
Demir takviyesi alırken dikkat edilmesi gereken noktalardan biri de yan etkilerdir. Bazı kişilerde mide bulantısı, kabızlık veya ishal gibi yan etkiler görülebilir. Bu gibi durumlarda doktora başvurmak önemlidir.
02.03.2024 18:00 tarihinde Zeynep Kara Yıldız tarafından yazıldı.