Günümüzde birçok insanın karşılaştığı sağlık sorunlarından biri olan demir eksikliği anemisi, vücutta yeterli miktarda demir bulunmaması durumunda ortaya çıkan bir hastalıktır. Demir, vücuttaki kırmızı kan hücrelerinin ana bileşenidir ve oksijenin taşınmasına yardımcı olur. Dolayısıyla, demir eksikliği anemisi, oksijen taşıma kapasitesini azaltır ve kişide halsizlik, yorgunluk, soluk cilt, baş dönmesi gibi belirtilere yol açar.
Demir eksikliği anemisinin en yaygın nedenlerinden biri düşük demir alımıdır. Bu nedenle, sağlıklı bir yaşam sürdürebilmek için yeterli miktarda demir içeren gıdalar tüketmek önemlidir. Demir kaynakları genellikle iki kategoride incelenir: hayvansal kaynaklar ve bitkisel kaynaklar.
Hayvansal kaynaklar arasında kırmızı et, tavuk, balık ve yumurta gibi protein açısından zengin gıdalar yer alır. Kırmızı et özellikle yüksek miktarda hem demiri içerir. Hem demiri, vücut tarafından daha kolay emilebilir ve kullanılabilir niteliktedir. Aynı zamanda deniz ürünleri de demirden zengin besinlerdir. Özellikle midye ve istirdiye gibi kabuklu deniz ürünleri bol miktarda demir içerir.
Bitkisel kaynaklar ise kuru baklagiller, yeşil yapraklı sebzeler, kuruyemişler ve tahıl ürünleri gibi yiyeceklerden elde edilir. Örneğin nohut, mercimek, fasulye gibi baklagiller hem protein hem de demir açısından zengindir. Yeşil yapraklı sebzeler arasında ıspanak, pazı ve brokoli de önemli birer demir kaynağıdır. Ayrıca badem, fındık, ceviz gibi kuruyemişler ile tam buğday ekmeği gibi tahıl ürünleri de günlük demir ihtiyacının karşılanmasında yardımcı olabilir.
Ancak bitkisel kaynaklardan alınan demiri hayvansal kaynaklardan alınana göre vücut daha az emebilir. Bunun nedeni bitkisel gıdalarda bulunan non-hem demirden dolayıdır. Non-hem demiri emilimi arttırmanın bazı yöntemleri vardır. Örneğin C vitamini açısından zengin gıdalarla birlikte tüketilen bitkisel kaynaklı demir daha kolay emilebilir hale gelmektedir. Dolayısıyla turunçgiller, domates veya biber gibi C vitamini açısından zengin meyve ve sebzelerle birlikte tüketilen mercimek veya ıspanak gibi bitkisel gıdalar, vücudun daha fazla non-hem demiri emmesine yardım eder.
Demirden zengin beslenme sadece doğru gıdaların tüketimiyle sınırlı değildir; aynı zamanda beslenme alışkanlıkları da önemlidir. Örneğin çay veya kahve tüketimi demirden emilimi azaltabilir. Bu nedenle öğünlerden sonra çay veya kahve içmek yerine su veya C vitamini içeren meyve suyu tercih edilebilir.
Demirden zengin beslenmenin yanında bazen takviye olarak da ilave demire ihtiyaç duyulabilir. Özellikle hamilelik dönemi veya aşırı adet kanamalarında vücuttaki demir depolarının hızla azaldığı görülür ve bu durumda doktor kontrolünde takviye haplar kullanılabilir.
09.11.2024 13:00 tarihinde Ali Can tarafından yazıldı.