Demir eksikliği anemisi, vücutta demirin yeterli düzeyde bulunmaması sonucu ortaya çıkan bir kan hastalığıdır. Bu durum, hemoglobin adı verilen oksijen taşıma proteininin yeterli şekilde üretilememesi veya işlevini yerine getirememesi nedeniyle kanın oksijen taşıma kapasitesinin azalmasına yol açar. Demir eksikliği anemisi, dünya genelinde en yaygın görülen beslenme ile ilişkili hastalıklardan biridir.
Beslenme, demir eksikliği anemisi ile mücadelede önemli bir rol oynar. Vücut demiri dışarıdan alır ve yiyeceklerle birlikte emilir. Demirin emilimi ise beslenme alışkanlıklarına ve tüketilen gıdaların içeriğine bağlı olarak değişebilir.
Demir eksikliği anemisine neden olan başlıca faktörler arasında düşük demir alımı, yetersiz demir emilimi ve fazla demir kaybı sayılabilir. Beslenme yoluyla alınacak yeterli miktarda demir, bu sorunların önlenmesinde büyük önem taşır.
Demir açısından zengin gıdalar tüketmek, demir eksikliği anemisi riskini azaltmada etkilidir. Kırmızı et, tavuk, balık gibi hayvansal kaynaklar; kuru fasulye, nohut, mercimek gibi baklagiller; ıspanak, pazı gibi yeşil yapraklı sebzeler; kuru meyveler ve tahıllar gibi gıdalar demirden zengin besinlerdir.
Demirin emilimi ise bazı faktörlere bağlı olarak değişebilir. C vitamini içeren gıdaların tüketimi, demir emilimini artırır. Bu nedenle turunçgiller, domates gibi C vitamini içeren meyve ve sebzelerin tüketimi önemlidir. Ayrıca et tüketiminin yanında yeşilliklerin de tüketilmesi, demir emilimini artırabilir.
Bazı gıdalar ise demir emilimini azaltabilir. Özellikle çay ve kahve gibi içeceklerin yemeklerden hemen sonra tüketilmemesi önerilir. Çünkü bu içeceklerde bulunan tanen adlı madde, demirin emilimini engelleyebilir. Ayrıca süt ve süt ürünleri de demir emilimini azaltabilir.
Beslenme düzeninde dikkat edilmesi gereken bir diğer nokta da yeterli miktarda protein alınmasıdır. Protein, hemoglobinin yapısında bulunan amino asitleri sağlar ve kan hücrelerinin oluşumunda önemli rol oynar. Et, balık, yumurta, süt ürünleri ve kurubaklagiller gibi protein kaynaklarından yeterli miktarda almak önemlidir.
Ayrıca folik asit ve B12 vitamini de demir eksikliği anemisi ile mücadelede önemlidir. Folik asit özellikle yeşil yapraklı sebzelerde bulunurken B12 vitamini hayvansal kaynaklarda daha fazla bulunur. Bu nedenle dengeli bir beslenme planında bu vitaminlere de yer vermek gerekmektedir.
Beslenme ile mücadele edilen diğer bir sorun ise fazla demir kaybına bağlı olarak ortaya çıkabilen kansızlık durumudur. Kadınlar adet döneminde kan kaybederken hamilelik süreci de fazladan demire ihtiyaç duyar. Bu durumda da beslenmede özellikle dikkat edilmesi gerekmektedir.
Bu noktada hayvansal kaynaklardan alınan etten ziyade bitkisel kaynaklı demirden zengin gıdalara ağırlık vermek önemlidir. Ayrıca C vitamini içeren gıdaların da tüketiminin artırılmasıyla hem emilimin iyileştirilmesi hem de vücudun ihtiyaç duyduğu diğer vitamin ve minerallerin alınması sağlanabilir.
21.12.2023 19:39 tarihinde Canan Çınar tarafından yazıldı.