Hipertansiyon, yani yüksek tansiyon, dünya genelinde birçok insanın karşılaştığı önemli bir sağlık sorunudur. Yüksek tansiyon, kalp hastalıkları, inme ve böbrek problemleri gibi ciddi komplikasyonlara neden olabilir. Bu nedenle, hipertansiyonun kontrol altına alınması ve tedavi edilmesi büyük önem taşır.
Hipertansiyonun tedavisinde ilaçlar sıklıkla kullanılırken, yaşam tarzı değişiklikleri de büyük etkiler gösterebilir. Bu noktada DASH diyeti devreye girer. DASH diyeti (Dietary Approaches to Stop Hypertension), özellikle Amerikan Kalp Derneği tarafından önerilen bir beslenme planıdır. DASH diyeti, tuz alımını azaltmayı ve potasyum, magnezyum ve kalsiyum gibi minerallerin alımını artırmayı hedefler.
DASH diyetinin hipertansiyon tedavisindeki rolünü anlamak için öncelikle bu diyete nasıl uyulması gerektiğini bilmeliyiz. DASH diyetine uygun besinler arasında meyve, sebze, tam tahıllar, yağsız veya düşük yağlı süt ürünleri, balık, tavuk, kurubaklagiller, fındık ve tohumlar bulunur. Ayrıca kırmızı et, işlenmiş gıdalar, şekerli içecekler ve tuz gibi zararlı bileşenlerin tüketimi sınırlanmalıdır.
Bu diyetteki temel prensip, kan basıncını düşürmek için tuz alımının azaltılmasıdır. Tuzlu gıdaların tüketimiyle birlikte vücutta su tutulması artar ve buna bağlı olarak kan basıncında yükselmeler görülür. DASH diyeti ise tuz alımını günde 2300 miligramdan (1 çay kaşığı) daha azına indirmeyi hedefler. Özellikle yüksek tansiyonu olan kişiler için bu miktar 1500 miligrama kadar düşebilir.
DASH diyetinin hipertansiyon üzerindeki etkisi birçok çalışma ile kanıtlanmıştır. Bir çalışmada 459 yetişkinde yapılan araştırma sonucunda DASH diyetine uyulduğunda sistolik kan basıncında (yüksek tansiyonun üst değeri) ortalama 11 mmHg’lik bir düşüş olduğu gözlemlenmiştir. Ayrıca bu çalışmada diyete uyulan süre arttıkça kan basıncındaki düşüşün de arttığı görülmüştür.
DASH diyetinin hipertansiyona olan olumlu etkisi sadece kan basıncını düşürmekle sınırlı değildir. Çalışmalar aynı zamanda LDL kolesterol seviyelerini (kötü kolesterol), trigliserit seviyelerini ve insülin direncini azalttığını göstermiştir. Bu da kalp hastalığı riskini azaltmada önemli bir rol oynar.
DASH diyetinin nasıl işlediğini anlamak için besin öğelerine yakından bakmak önemlidir. Örneğin meyve ve sebzelerin içerdikleri potasyum sayesinde damarların genişlemesine yardımcı olurlar ve böylece kan basıncının düşmesine katkıda bulunurlar. Aynı şekilde süt ürünleri içerdikleri kalsiyum sayesinde vazodilatasyona (damarların genişlemesi) yardım ederler.
Bununla birlikte DASH diyetinde yer alan besinlerin antioksidan özellikleri de hipertansiyon üzerinde olumlu etkilere sahiptir. Antioksidanlar vücutta serbest radikallerle savaşarak oksidatif stresi azaltır ve damar sağlığını korur.
DASH diyetinin uygulanmasında bazen zorluklar yaşanabilir. Özellikle fast food restoranlarındaki yiyeceklerin çoğunda yüksek miktarda tuz bulunduğunu unutmamak gerekir. Ancak evde yemek pişirmek ve doğal kaynaklardan elde edilen besinleri tercih etmek ile bu zorlukların üstesinden gelmek mümkündür.
21.03.2024 18:39 tarihinde Selin Arslan tarafından yazıldı.