Çölyak hastalığı, bağışıklık sisteminin gluten adı verilen bir proteinle temas ettiğinde ince bağırsağın zarar görmesiyle ortaya çıkan bir sindirim sistemi rahatsızlığıdır. Çölyak hastaları, ömür boyu gluten içeren yiyeceklerden kaçınmak zorundadır. Bu durum, günlük yaşamda bazı zorlukları beraberinde getirse de, doğru bilgi ve uygun alışkanlıklarla çölyak hastaları glutenli yiyeceklerden uzak durabilirler.
Gluten Nedir?
Gluten, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıl ürünlerinde bulunan bir protein kompleksidir. Çölyak hastalarında, vücut gluteni tolere edemez ve ince bağırsağın iç yüzeyindeki villus adı verilen yapılar tahrip olur. Bu da besin emilimini engeller ve çeşitli sağlık sorunlarına yol açar.
Hangi Yiyeceklerde Gluten Bulunur?
Çölyak hastalarının dikkat etmesi gereken en önemli nokta, gluten içeren yiyecekleri doğru bir şekilde tanımaktır. Gluten, buğday, arpa, çavdar ve bunların türevleri olan unlu mamuller, makarna, ekmek, kek gibi ürünlerde bulunur. Ayrıca bira, soslar, salata sosları ve hazır gıdalarda da gluten kullanılabilir.
Gluten İçermeyen Yiyecekler
Çölyak hastaları için gluten içermeyen yiyecekleri tercih etmek önemlidir. Bu yiyecekler arasında taze meyve ve sebzeler başta gelir. Et, balık ve deniz ürünleri de doğal olarak gluten içermezler. Pirinç, mısır, patates gibi nişastalı gıdalar da gluten içermeyen alternatiflerdir. Ayrıca glutensiz unlarla yapılan ekmek, makarna ve kek gibi ürünler de piyasada bulunmaktadır.
Gluten İçeriği Etiket Okuma
Çölyak hastalarının alışveriş yaparken dikkat etmeleri gereken en önemli noktalardan biri de etiket okumaktır. Ürün ambalajlarındaki içerik listesini inceleyerek hangi yiyeceğin gluten içerip içermediği konusunda bilgi sahibi olabilirsiniz. Gluten içeren tahıl türleri olan buğday (wheat), arpa (barley), çavdar (rye) kelimesi geçiyorsa o ürünü tüketmemek önemlidir.
Restoranlarda Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar
Restoranlarda yemek yemek çölyak hastaları için bazen zor olabilir ancak bazı püf noktalarına dikkat ederek güvenli bir şekilde yemek yenebilir. Restoran seçimi yaparken önceden rezervasyon yaparak restorana çölyak hastası olduğunuzu bildirebilirsiniz. Bu sayede restoran yetkilileri size yardımcı olabilir ve size uygun seçenekleri sunabilirler. Ayrıca menüde glütensiz yemeklerin olduğu yerleri tercih etmek de önemlidir.
Evde Hazırlıklar
Çölyak hastalarının evde hazırladıkları yiyeceklere dikkat etmeleri de oldukça önemlidir. Özellikle unlu mamuller ve diğer hamur işleri konusunda dikkatli olmak gerekmektedir. Glutensiz unlarla yapılan tariflere yönelmek ve evdeki malzemelerin içeriğini kontrol etmek önemlidir.
Sağlıklı Atıştırmalıklar
Atıştırmalık seçimleri sadece çölyak hastalarının değil herkesin sağlığı için önemlidir ancak çölyak hastalarının bu konuda daha hassas davranması gerekmektedir. Glutensiz cipsler, mısır gevreği veya pirinç gevreği gibi atıştırmalıklar tercih edilebilir. Ayrıca taze meyve veya sebzelerle hazırlanan sağlıklı atıştırmalıklar da iyi bir seçenektir.
04.02.2024 00:00 tarihinde Burak Şahin tarafından yazıldı.