Son yıllarda, sağlıklı beslenme ve özel diyetler hakkındaki bilgi artışı ile birlikte, çölyak hastalığı ve gluten içermeyen beslenme konusu da sıkça gündeme gelmektedir. Ancak, bu konuda birçok yanlış anlaşılma ve yanlış bilgi de mevcuttur. Bu makalede, çölyak hastalığı ve gluten içermeyen beslenmeyle ilgili en yaygın yanlış anlaşılmaları ele alacağız.
Öncelikle, çölyak hastalığı nedir? Çölyak hastalığı, bağırsaklarda gluten adı verilen bir proteine karşı bağışıklık sisteminin tepki vermesi sonucu ortaya çıkan bir otoimmün hastalıktır. Bu hastalığa sahip kişiler, glüten içeren buğday, arpa ve çavdar gibi tahıl ürünlerini tükettiklerinde bağırsaklarında hasar oluşur. Bu durum da sindirim sorunlarına, kilo kaybına ve vitamin eksikliğine neden olabilir.
Çölyak hastalarının glüten içermeyen bir diyet uygulamaları gerekmektedir. Ancak, bu noktada bazı yanlış anlaşılmalar devreye girmektedir. İlk olarak, glütensiz beslenmenin sadece çölyak hastalarına yönelik olduğu düşünülür. Oysa glütensiz beslenme, çölyak hastalığı dışında glutene hassasiyeti olan bireyler veya glutensiz beslenmeyi tercih edenler için de geçerlidir.
İkinci yanlış anlaşılma ise glütensiz beslenmenin otomatik olarak sağlıklı bir beslenme şekli olduğu düşüncesidir. Glütensiz ürünler genellikle rafine edilmiş beyaz pirinç unu veya mısır nişastası gibi işlenmiş tahıllar içerebilir. Bu ürünlerin tüketimi aşırıya kaçtığında obezite, diyabet ve kalp hastalıkları riskini artırabilir. Dolayısıyla glütensiz beslenmek sağlıklı olmak anlamına gelmez; dengeli ve çeşitli bir beslenmeye dikkat etmek önemlidir.
Bir diğer yanlış anlaşılan nokta ise glütensiz ürünlerin tamamen sağlıksız olduğu düşüncesidir. Elbette bazı glütensiz ürünler daha az lif ve bazı vitaminleri içerebilir ancak doğru seçim yapıldığında bu durum telafi edilebilir. Glütensiz diyet yaparken tam tahıl alternatifleri olan kinoa, karabuğday veya kepekli pirinç gibi ürünleri tercih etmek önemlidir. Ayrıca glütensiz diyetle beraber sebzeler, meyveler, süt ürünleri, etler ve balık gibi sağlıklı gıdaların tüketimi de unutulmamalıdır.
Glüten içermeyen beslenmeyle ilgili başka bir yanlış anlaşılan nokta ise bu diyetin herkese uygun olduğu düşüncesidir. Oysa glütene tolerans gösteren insanların büyük bir kısmının herhangi bir sağlık sorunu yaşamadığı bilinmektedir. Sağlık açısından herhangi bir sorun yaşamayan bireyler için özellikle doktor tavsiyesi olmadan glütensiz diyet uygulamasına gerek yoktur.
Buna ek olarak, çölyak hastalığı tanısı koymadan önce glütensiz diyet yapmanın doğru sonuçlar elde etmeye engel olabileceği unutulmamalıdır. Çünkü çölyak testleri gluten tüketimi sonrasında yapılan testlerdir ve glütensiz diyet uygulanması halinde test sonucu yanıltıcı olabilir.
Son olarak, sosyal ortamlarda veya restoranlarda glütensiz beslenmeyle ilgili bazı zorluklar yaşanabilir ancak bunun da aşılabileceği unutulmamalıdır. Önceden restoranlara rezervasyon yaparak veya sosyal etkinliklerde organizatörle iletişim kurarak özel diyet gereksinimlerini iletmek mümkündür. Aynı zamanda evde yemek hazırlarken de doğru malzemeler kullanmak ve kontaminasyon riskini minimize etmek önemlidir.
22.04.2024 09:42 tarihinde Onur Aslan tarafından yazıldı.