Günümüzde pek çok insanın yaşadığı sağlık sorunlarından biri de çölyak hastalığıdır. Çölyak hastalığı, glüten adı verilen bir proteinin sindirilememesi veya tolere edilememesi sonucunda ortaya çıkar. Glüten, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan bir bileşendir ve pek çok gıda ürününde yer almaktadır. Bu nedenle, çölyak hastalarının günlük hayatta tükettiği gıdalara dikkat etmesi gerekmektedir.
Çölyak hastalığı olan kişilerin bağırsakları glütene karşı aşırı duyarlıdır ve glüten içeren gıdalar tüketildiğinde bağışıklık sistemi yanıt vererek bağırsaklarda iltihaplanmaya yol açar. Bu durum da sindirim problemleri, kilo kaybı, yorgunluk gibi belirtilerle kendini gösterir. Bu nedenle, çölyak hastalarının glütenden uzak durması önemlidir.
Çölyak hastalarının günlük hayatta tükettiği gıdalara dikkat etmesi gerekmektedir. Glüten içeren gıdaların listesine baktığımızda bazı temel gıda gruplarında yer alan ürünlerin çölyak hastalarına uygun olmadığını görebiliriz. İşte çölyak hastalarının kaçınması gereken bazı glütenden zengin gıdalar:
1. Buğday: Buğday unu, beyaz ekmek, makarna, börek gibi buğday bazlı ürünler çölyak hastalarına uygun değildir.
2. Arpa: Arpa unu, arpa şehriye ve arpa ezmesi gibi arpa bazlı ürünlerde de glüten bulunur.
3. Çavdar: Çavdar unu, çavdar ekmeği ve çavdar gevreği gibi çavdar bazlı ürünler de glüten içerir.
4. Yulaf: Yulaf doğası gereği gluten içermez ancak genellikle buğdayla kirlenebilir. Dolayısıyla çölyak hastalarının yulaf tüketmeden önce gluten kontaminasyonuna karşı dikkatli olmaları önemlidir.
5. Bulgur: Bulgur da buğdaydan elde edildiği için glüten içerir.
6. Bira: Birada kullanılan malt, arpadan yapıldığı için glüten içerir ve çölyak hastalarına uygun değildir.
7. Hazır Soslar: Bazı hazır soslar da içerdikleri malt sirkesi veya diğer katkı maddeleri nedeniyle glüten içerebilir.
8. Kekler ve Kurabiyeler: Genellikle buğday unu kullanılan kekler ve kurabiyeler de glüten içeren gıdalardandır.
9. Pizza hamuru: Pizza hamuru da buğday unundan yapıldığı için çölyak hastalarına uygun değildir.
10. Şekerlemeler: Bazı şekerlemelerde kullanılan dolgular veya kaplamalar glüten içerebilir.
Bu listede yer alan gıdalar sadece bazı örneklerdir ve daha pek çok üründe glüten bulunabilir. Bu nedenle çölyak hastalarının alışveriş yaparken veya restoranda yemek seçerken dikkatli olmalarında fayda vardır.
Çölyak hastalığı olan kişiler gluten içeren gıdalardan uzak durmalı ve beslenmelerini gluten içermeyen alternatiflerle desteklemelidirler. Neyse ki günümüzde pek çok markette glutensiz ürünler bulmak mümkündür. Glutensiz ekmek, makarna, un ve diğer tahıl ürünleri gibi alternatifler mevcuttur.
Ayrıca doğal olarak gluten içermeyen bazı tahıl türleri de vardır ki bunlar çölyak hastalarının rahatlıkla tüketebileceği ürünlerdir. Pirinç, mısır, patates ve quinoa gibi tahıl ve nişastalardan elde edilen ürünler genellikle gluten içermez.
20.08.2024 03:00 tarihinde İpek Yılmaz tarafından yazıldı.