Günümüzde birçok insanın karşılaştığı sağlık sorunlarından biri olan çölyak hastalığı, sindirim sistemiyle ilgili ciddi bir rahatsızlıktır. Bu hastalık, özellikle buğday, arpa ve çavdar gibi tahıl ürünlerinde bulunan gluten proteinine karşı vücudun verdiği tepki sonucunda ortaya çıkar. Çölyak hastalığı, bağışıklık sisteminin gluteni yabancı bir madde olarak algılaması ve ona karşı antikorlar üretmesiyle gelişir. Bu da ince bağırsakta hasara yol açar ve sindirim sistemi sorunlarına neden olur.
Çölyak hastalığının belirtileri genellikle sindirim sistemiyle ilgili rahatsızlıklarla kendini gösterir. Bunlar arasında kronik ishal, gaz, şişkinlik, karın ağrısı, kabızlık gibi sorunlar yer alır. Ancak çölyak hastalığı sadece sindirim sistemiyle sınırlı kalmaz; aynı zamanda vücutta başka semptomlara da neden olabilir. Bunlar arasında kilo kaybı, halsizlik, deride döküntüler, demir eksikliği anemisi gibi durumlar bulunur. Bazı çocuklarda ise büyüme geriliği ve kemik gelişiminde bozukluklar görülebilir.
Çölyak hastalığı her yaşta ortaya çıkabilir, ancak genellikle çocukluk döneminde teşhis edilir. Hastalığın kesin nedeni henüz tam olarak bilinmemekle birlikte genetik yatkınlık, bağışıklık sistemi sorunları ve çevresel faktörlerin rol oynadığı düşünülmektedir. Ailesinde çölyak hastası olan kişilerde risk daha yüksek olduğu için bu durumda doktora başvurmak önemlidir.
Çölyak hastalığının teşhisi için kan testleri yapılır ve ince bağırsaktan alınan doku örneği incelenerek kesin tanı konulur. Kan testleriyle antikor seviyeleri ölçülür ve ince bağırsaktaki hasarın derecesi belirlenir. Tanı konulduktan sonra tedavi süreci başlar.
Çölyak hastalarının tek etkili tedavisi ömür boyu gluten içermeyen bir diyet uygulamaktır. Bu diyet sayesinde ince bağırsaktaki hasar zamanla iyileşir ve belirtiler azalır ya da tamamen ortadan kalkar. Hastaların tüm tahıl ürünlerinden uzak durması gerekmektedir; bu da buğday, arpa, çavdar gibi besinlerden uzak durmayı gerektirir. Gluten içeren yiyecekler yerine glütensiz alternatifler kullanılır.
Glütensiz diyet sadece tamamen doğal olan besinleri içermez; ayrıca marketlerde satılan glütensiz ürünler de tercih edilebilir. Glütensiz beslenmek zorlu bir süreç olabilir; ancak günümüzde birçok glütensiz ürün bulunmaktadır ve bu da hastaların daha kolay bir şekilde diyetlerini uygulamalarına yardımcı olmaktadır.
Ayrıca çölyak hastalarının diğer sağlık sorunlarına karşı da dikkatli olması önemlidir. Çünkü bazı durumlarda vücut vitamin ve mineral eksiklikleri yaşayabilir. Özellikle demir eksikliği anemisine sıkça rastlanır ve bu durumda hasta demir takviyesi almalıdır. Ayrıca osteoporoz riskinin arttığı bilinmektedir, bu yüzden kalsiyum takviyeleri de önemlidir.
27.02.2024 21:52 tarihinde Seda Uzun tarafından yazıldı.