Günümüzde giderek daha fazla insanın karşılaştığı çölyak hastalığı, sindirim sisteminde gluten adı verilen bir proteinin tolere edilememesi sonucu ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. Gluten, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan bir protein olup, çölyak hastalarının bağırsaklarında hasara yol açar. Bu nedenle, çölyak hastalarının beslenme düzenlerinde gluten içeren gıdalardan uzak durmaları büyük önem taşır.
Çölyak hastalığı olan bireyler için beslenme düzeni oldukça önemlidir. Yanlış beslenme alışkanlıkları bağırsak hasarını artırabilir ve vücutta çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu nedenle, çölyak hastalarının doğru ve dengeli bir şekilde beslenmeleri gerekmektedir.
Çölyak hastalarının diyetlerinde gluten içeren gıdaları tamamen çıkarmaları gerekmektedir. Buğday, arpa, çavdar gibi tahıllar yerine mısır, pirinç ve patates gibi glutensiz tahıllar tercih edilmelidir. Ayrıca, gluten içeren soslar, salatalıklar, ketçaplar gibi ürünlerden de uzak durulmalıdır. Bunun yanında, dikkatli olunması gereken diğer gıda grupları şunlardır:
1. Ekmek ve Unlu Mamuller: Çölyak hastalarının ekmek ve unlu mamulleri tüketirken dikkat etmeleri gerekmektedir. Glutensiz ekmekler ve unlar tercih edilmelidir. Günümüzde marketlerde ve sağlıklı yaşam mağazalarında birçok glutensiz ekmek ve un alternatifi bulunmaktadır.
2. Makarna: Makarna severler için de glutensiz seçenekler mevcuttur. Mısır veya pirinç bazlı glutensiz makarnalar tercih edilebilir.
3. Nişastalı Gıdalar: Nişasta içeren gıdalar da dikkatli tüketilmelidir. Patates, mısır ve pirinç nişastası gibi glutensiz nişastalar tercih edilebilir.
4. Süt Ürünleri: Süt ürünleri genellikle gluten içermez ancak bazı ürünlerde eklenen katkı maddeleri gluten içerebilir. Bu nedenle süt ürünleri alırken etiketleri kontrol etmek önemlidir.
5. Şarküteri Ürünleri: Salam, sosis gibi şarküteri ürünleri genellikle gluten içermez ancak yine de katkı maddelerine dikkat etmek gerekmektedir.
6. Hazır Yiyecekler: Hazır yiyeceklerde genellikle çeşitli katkı maddeleri kullanılır ve bu katkı maddelerinin bazıları gluten içerebilir. Bu nedenle hazır yiyecekleri tüketmeden önce etiketleri kontrol etmek önemlidir.
7. Baharatlar: Bazı baharatlarda da gluten bulunabilir. Özellikle hazır baharat karışımlarında gluten olabileceği için tekli baharatları tercih etmek daha güvenlidir.
Beslenme düzenindeki bu değişikliklere ek olarak, çölyak hastalarının vitamin ve mineral eksikliklerini telafi etmeleri de büyük önem taşır. Çünkü bağırsak hasarı nedeniyle vücut bazı besin öğelerini yeterince ememez ve eksiklik yaşayabilir.
Demir eksikliği en yaygın görülen problemlerdendir ve anemiye yol açabilir. Bu nedenle demir takviyeleri almak veya demir açısından zengin gıdalar tüketmek önemlidir. Koyu yeşil yapraklı sebzeler, kuru baklagiller ve kuru meyveler demirden zengin gıdalardandır.
Kalsiyum eksikliği de sıkça görülen bir sorundur. Süt ürünleri yerine badem sütü veya soya sütü gibi bitkisel süt alternatifleri kullanılabilir veya kalsiyum takviyeleri alınabilir.
B12 vitamini eksikliği de yaygındır ve sinirlilik hali, hafızada zayıflama gibi belirtilere yol açabilir. B12 vitamini takviyesi almak veya B12 vitamini açısından zengin gıdalar tüketmek bu eksikliği telafi etmede yardımcı olur.
19.12.2023 20:00 tarihinde Beste Ay tarafından yazıldı.