Çölyak hastalığı, bağırsakların gluten adı verilen bir proteine karşı aşırı duyarlılık gösterdiği otoimmün bir hastalıktır. Gluten içeren tahılların tüketildiği durumlarda bağırsaklarda hasar meydana gelir ve bu da sindirim sistemi sorunlarına yol açar. Bu nedenle, çölyak hastalarının özel bir beslenme planına ihtiyaçları vardır.
Gluten, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan bir protein türüdür. Çölyak hastalarının vücutları gluteni tolere edemez ve ona karşı tepki gösterir. Glutenin tüketildiği durumlarda ince bağırsaktaki villus adı verilen yapılar zarar görür ve emilim problemleri ortaya çıkar. Bu da besinlerin yeterince emilmesini engeller ve çeşitli sağlık sorunlarına neden olabilir.
Çölyak hastalarının en yaygın semptomları arasında karın ağrısı, şişkinlik, ishal veya kabızlık, kilo kaybı, yorgunluk ve deri problemleri yer alır. Eğer çölyak hastasıysanız ve gluten tüketmeye devam ederseniz, uzun vadede daha ciddi sağlık sorunları gelişebilir. Bunlar arasında demir eksikliği anemisi, osteoporoz, bağışıklık sistemi bozuklukları ve bazı kanser türleri sayılabilir.
Bu nedenle, çölyak hastalarının özel bir beslenme planına uymaları çok önemlidir. Gluten içeren yiyecekleri tamamen ortadan kaldırmaları gerekmektedir. Bu yiyecekler arasında ekmek, makarna, bisküvi, kek gibi tahıl ürünleri bulunurken aynı zamanda bazı soslar, soslar ve hazır gıdalar da gluten içerebilir.
Çölyak hastalarının beslenme planında yer alabilecek bazı sağlıklı yiyecekler şunlardır:
- Glutensiz tahıllar: Pirinç, mısır, quinoa gibi glutensiz tahıllar çölyak hastalarının diyetlerinde önemli bir rol oynar.
- Taze meyve ve sebzeler: Çölyak hastalarının diyetlerinde meyve ve sebze bol miktarda yer almalıdır. Bu besinler gluten içermez ve lif açısından zengindir.
- Et, balık ve kümes hayvanları: Protein kaynağı olarak et, balık ve kümes hayvanları tüketilebilir. Ancak dikkat edilmesi gereken nokta bu ürünlerin marinasyonunda kullanılacak sosların gluten içermemesidir.
- Yumurta: Yumurta çölyak hastalarının güvenle tüketebileceği bir besindir.
- Süt ürünleri: Süt ürünleri genellikle çölyak hastalarının diyetlerinde yer alabilir. Ancak dikkat edilmesi gereken nokta süt ürünlerinin laktoz intoleransına sahip olup olmadığınızı kontrol etmek olmalıdır.
- Glutensiz unlar: Pirinç unu, mısır unu veya quinoa unu gibi glutensiz unlar kullanarak evde ekmek veya tatlı yapabilirsiniz.
Çölyak hastalarının dikkat etmesi gereken bazı noktalar vardır:
- Etiket okuma: Alışveriş yaparken her zaman ürün etiketlerini dikkatlice okuyunuz. Gluten içeren bileşenleri belirtmek için "gluten" kelimesi veya "buğday", "arpa", "çavdar" gibi tahıl isimleri kullanılır.
- Kontaminasyondan kaçınma: Çölyak hastalarının mutfağında gluten içeren ürünlerle kontaminasyondan kaçınması çok önemlidir. Aynı tavada glutensiz ekmek pişirmek veya aynı bıçağı kullanmak bile kontaminasyona yol açabilir.
- Restoranlarda dikkatli olun: Restoranlarda yemek yemek istediğinizde mutlaka gluten içermeyen seçenekleri sormayı unutmayın. Ayrıca şef ile konuşarak kontaminasyon riskini minimize etmek için özel taleplerde bulunabilirsiniz.
26.11.2023 01:13 tarihinde Yasemin Arslan tarafından yazıldı.