Çölyak hastalığı, glüten adı verilen bir proteine karşı aşırı duyarlılık sonucunda ortaya çıkan kronik bir bağırsak hastalığıdır. Bu hastalığa sahip bireyler, glüten içeren yiyecekleri tükettiklerinde ince bağırsağın iç yüzeyinde hasar meydana gelir. Bu nedenle, çölyak hastalarının ömür boyu glutensiz bir diyet uygulamaları önemlidir.
Glüten, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda doğal olarak bulunan bir proteindir. Bu nedenle, çölyak hastalarının glüten içeren tahılları tamamen diyetlerinden çıkarmaları gerekmektedir. Bununla birlikte, son yıllarda glütensiz ürünlerin çeşitliliği artmış ve bu ürünler daha kolay erişilebilir hale gelmiştir.
Glütensiz bir diyet uygularken dikkate almanız gereken bazı temel noktalar vardır. İlk olarak, glütensiz bir diyet planlamadan önce mutlaka doktorunuza başvurmalısınız. Çünkü her bireyin ihtiyaçları farklı olabilir ve doktorunuz size uygun olan beslenme planını belirleyecektir.
Glütensiz bir diyet uygularken dikkat etmeniz gereken anahtar nokta, glütensiz ürünlerin güvenli olduğundan emin olmaktır. Glütensiz ürünleri satın alırken mutlaka etiketleri okumalı ve ürünün glütensiz olduğunu onaylayan işaretler aramalısınız. Türkiye'de de gıda etiketlemesi standartlarına uygun olarak "glutensiz" ibaresini taşıyan ürünler bulunmaktadır.
Glütensiz bir diyet uygularken temel besin gruplarını dengelemek önemlidir. Protein kaynakları olarak et, balık, tavuk ve yumurta gibi besinleri tercih edebilirsiniz. Ayrıca süt ve süt ürünleri, meyve ve sebzeler de sağlıklı bir glutensiz diyetin önemli bileşenleridir.
Glutensiz ekmek, makarna ve unlu mamuller gibi ürünleri tüketmek istediğinizde ise alternatif tahıl türlerine yönelebilirsiniz. Mısır unu, pirinç unu, patates unu gibi besinleri kullanarak evde kendi glutensiz un karışımınızı yapabilirsiniz. Ayrıca marketlerde hazır olarak satılan glutensiz ekmek ve makarnalar da bulunmaktadır.
Çölyak hastalarının dikkat etmesi gereken bir diğer nokta ise kontaminasyondur. Kontaminasyon, glütene maruz kalmış gıdaların glütensiz gıdalara temas etmesi sonucunda ortaya çıkabilecek durumdur. Bu nedenle evde ayrı mutfak eşyalarının kullanılması veya gluten içeren yiyeceklerin ayrı kaplarda saklanması önemlidir.
Restoranlarda yemek yerken de dikkatli olmanız gerekmektedir. Özellikle açık büfe restoranlarda kontaminasyon riski daha yüksektir. Bu nedenle restorana gitmeden önce telefonla rezervasyon yaparak glutensiz seçenekler hakkında bilgi almanız önemlidir.
30.01.2025 16:00 tarihinde Serdar Demir tarafından yazıldı.